اثر سودوموناس فلورسنت دارای فعالیت ACC دآمیناز بر غلظت عناصر غذایی کم‌نیاز، وزن ریشه و عملکرد بیولوژیک برنج (Oryza sativa L.) تحت تنش شوری

سابقه و هدف: شـوری خاک و آب آبیاری از عمـده‌تـرین عوامـل محدودکننـده رشـد گیاهان و تولید محصول در کشاورزی محسوب می‌شود. شوری آب و خاک غالباً از طریق افزایش فشار اسمزی محلول خاک، سمیت ویژه یون‌هایی چون سدیم و کلر و همچنین عدم توازن تغذیه‌ای، رشد گیاهان را محدود می‌کند. علاوه بر این، تنش شوری از طریق افزایش سطح هورمون اتیلن گیاه موجب کاهش رشد ریشه و رشد عمومی گیاه می‌شود. یکی از سازوکارهای مقابله با شوری، تلقیح بذر و یا ریشه گیاهان زراعی با باکتری‌ها محرک رشد گیاه می‌باشد. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی تأثیر چهار سویه از باکتری‌های سودوموناس فلورسنت بر غلظت عناصر غذایی کم‌نیاز تحت شرایط آبیاری با آب‌شور در برنج آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل پنج سطح شوری آب آبیاری (7/0، 4/1، 8/2، 2/4، 6/5 دسی‌زیمنس بر ‌متر از منبع آب دریا) و فاکتور دوم شامل چهار زاد مایه (سودوموناس پوتیدا 4، سودوموناس پوتیدا 11، سودوموناس پوتیدا 108، سودوموناس فلورسنس 169) و یک تیمار بدون تلقیح بود. ریشه نشاء برنج رقم طارم پس از تلقیح با سویه‌های موردنظر در گلدان‌ها کاشته شدند. آبیاری با تیمارهای مختلف آب‌شور در طول دوره رشد گیاه در حد اشباع انجام گردید. جهت تعیین غلظت عناصر غذایی منگنز، آهن، روی و مس نمونه‌برگ تهیه شد. پس از برداشت دانه برای تعیین میزان عناصر غذایی، نمونه بذر به آزمایشگاه منتقل گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد با افزایش شوری آب آبیاری، غلظت کلیه عناصر غذایی کم‌نیاز در برگ و دانه برنج به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. تلقیح برنج با سویه‌های مختلف باکتری‌های سودوموناس فلورسنس و پوتیدا در شرایط آبیاری با آب‌شور بر جذب عناصر غذایی کم‌نیاز در برنج مؤثر بود و باعث افزایش معنی‌دار غلظت این عناصر نسبت به تیمارهای تلقیح نشده گردید. همچنین نتایج نشان داد که اثر متقابل تلقیح باکتری و سطوح شوری بر غلظت مس و آهن برگ و همچنین بر غلظت مس و منگنز دانه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد و در تمامی سطوح شوری، تیمارهای تلقیح شده با سویه سودوموناس فلورسنس 169 بیشترین غلظت آهن برگ را دارا بود. نتیجه‌گیری: تلقیح برنج با سویه‌های مختلف باکتری‌های سودوموناس فلورسنس و پوتیدا در شرایط آبیاری با آب‌شور در تخفیف اثرات شوری در شرایط گلدانی مؤثر بود و باعث افزایش غلظت عناصر غذایی کم نیاز نسبت به سطح بدون تلقیح گردید. بنابراین در شرایط آبیاری با آب شور می‌توان از سویه‌های سودوموناس پوتیدا 11، سودوموناس پوتیدا 108، سودوموناس فلورسنس 169 به‌عنوان باکتری‌های محرک رشد گیاه در کاهش اثرات شوری استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

باکتری محرک رشد ، برنج ، تنش شوری ، عناصر غذایی