نقش و اثرگذاری حس تعلق به مکان در ارتقای کیفیت مساکن شهری تهران با رویکرد طراحی معماری

بررسی تحولاتی مسکن ایرانی، طی دو ، سه دهه گذشته نشان از کاهش توجه ، به عوامل کیفی هم در مقیاس واحد مسکونی و هم مجموعه دارد و عملاً عمده توجه به مسئله ی کمیت است . این در حالی است که رضایت نهایی متقاضیان مسکن نه در کمیت بلکه در کیفیت آن نهفته است ، همین امر موجب گردیده که ، امروزه نگاه اغلب افراد ساکن در مجموعه های مسکونی به فضای زندگی خود، نگاهی غریبه و عاری از تعرق و دلبستگی بدان می باشد . بنابراین از میان فضاهایی که انسان در آن حضور می یابد، مسکن مکانی است که آدمی به طور روزمره از آن تأثیر می گیرد و بر آن تأثیر می گذارد و اولین فضایی است که فرد احساس تعلق فضایی را در آن تجربه می کند . مجموعه ی حواس پنج گاه به طور دائم سرتاسر آن را طی می کنند و اولین تجربه های بی واسطه با فضا ، در انزوا و جمع در آن صورت می گیرد شاید به جرات بتوان گفت که احساس تعلق به فضای مسکونی کم اهمیت تر از تناسبات ، تزئینات ، اقلیم ، سازه و سایر ضروریاتی که برای ساخت یک مجموعه مسکونی لازم است ، نیست . ولی آیا در دنیای امروز به این حس تعلق به خوبی گذشته و معماری پاسخ داده شده است. معماری که در آن از فطرت انسانی نشأت گرفته و در بسیاری از ارزش های انسانی و اجتماعی، نیازهای معنوی وی و نادیده گرفته می شود. از سوی دیگر از آن جایی که یکی از رسالت های طراحان و معمارانخلق رابطه ای متناسب بین انسان ها و کالبد اطرافشان ، در جهت رفع نیازهای آن هاس است ؛ بدین منظور پژوهش حاضر قصد دارد ؛ با رویکردی توصیفی تحلیلی ، ضمن بررسی مفهوم حس تعلق به مکان و ابعاد آن، با تبیین شاخص های حس تعلق به مکان، سعی در یافتن نمودهای این عوامل در طراحی در جهت ارتقا حس تعلق به مکان به فضای سکونت گام بردارد. در نهایت نتیجه حاصل از این پژوهش ، حاکی از اهمیت استفاده ی اشکال و بافت های منبعث از فرهنگ جامعه در طراحی ، ایجاد فضاهایی با خوانایی و تمایز کالبدی و .... در جهت افزایش حس تعلق به مکان است.

کلیدواژه ها:

مکان ، حس مکان ، حس تعلق ، فضای مسکونی ، طراحی