بررسی امکان استفاده از خاک فسفات به جای کود فسفاته در زراعت کلزا درمنطقه دزفول

فسفر بعد از ازت عنصر غذایی مورد نیاز گیاه است گرچه میزان فسفر مورد نیاز گیاه در مقایسه با مقدار عناصر اصلی کم است با این حال این عنصر جزء عناصر پر نیاز محسوب می شود. فسفر در کلیه فرآیندهای بیوشیمیایی، ترکیبات انرژی زا و مکانیسمهای انتقال انرژی گیاه دخالت دارد. همچنین فسفر در تشکیل بذر نقش اساسی داشته و به مقدار زیاد در بذر و میوه یافت می شود. فسفر برای رشد مناسب کلزامورد نیاز است. معمولا در مقایسه با غلات، کلزا مقدار بیشتری فسفر جذب می کند. آزمون خاک بهترین روش برای تشخیص کمبود فسفر است. کود فسفره مورد نیاز کلزا در یک خاک لومی رسی با 36 درصد رس و 8 تا 11 میلی گرم در کیلوگرم فسفر قابل جذب حدود 80 کیلوگرم سوپر فسفات تریپل در هکتار می باشد. خاک فسفات (آپاتیت) ماده خام اصلی برای تولید تمام کودهای فسفاته می باشد که هم اکنون در داخل کشور از معادن آسفوردی یزد استخراج می گردد. در حالت عادی فسفر قابل جذب در این ماده زیاد نیست ولی نتایج تحقیقات انجام شده توسط محققان مختلف نشان داده است که می توان با اعمال تدابیر و روشهای علمی، قابلیت جذب فسفر را در این ماده افزایش و آن را جایگزین قسمتی از کودهای فسفره وارداتی نمود. با جایگزینی این کودها به جای کودهای فسفاته وارداتی، از طریفی ایجاد اشتغال و نیز باعث صرفه جویی ارزی و خود کفایی در کشور خواهد شد. نکته قابل توجه در این میان پایین بودن میزان کادمیم در خاک فسفات تولید داخل است. کادمیم یکی از فلزات سنگین است که برای گیاهان و حیوانات سمی است و در پیکره موجودات زنده ، فعالیت آنزیمی بدن را مختل می کند. یکی از منابع اصلی آلودگی گیاهان و خاکها نیز مصرف کودهای فسفاته بامیزان کادمیم بالا می باشد. حد مجاز این عنصر در کودهای فسفره بخ وسیله موسسه تحقیقات خاک و آب 25 میلی گرم درکیلوگرم تعیین شده است. از مخلوط کردن خاک فسفات با گوگرد و باکتریهای تیوباسیلوس ، یک کود فسفری به نام بیوفسفات تولید می کنند که اثر آن معادل کود سوپر فسفات می باشد.