برآورد میزان توده زنده کفزیان خلیج فارس و دریای عمان به روش مساحت جاروب شده

به منظور پایش ذخایر، محاسبه میزان صید بر واحد سطح (CPUA) و توده زنده کفزیان آب های خلیج فارس و دریای عمان، 10 گشت تحقیقاتی با استفاده از کشتی تحقیقاتی فردوس 1، مجهز به تور ترال کف ماهی از غرب آب های استان خوزستان ('00 °49 طول شرقی) تا خلیج گواتر در آب های استان سیستان و بلوچستان ('25 °61 طول شرقی) طی سال های 1394 و 1395 به مورد اجرا در آمد. کل منطقه مورد بررسی به 17 منطقه A تا Q تقسیم بندی شد که 10 منطقه آن در خلیج فارس (A تا J) و 7 منطقه در دریای عمان (K تا Q) بوده و در خلیج فارس اعماق 10 تا 50 متر و در دریای عمان اعماق 10 تا 100 متر تحت پوشش قرار گرفت. با توجه به وسعت مناطق، در هر سال حدود 110 ایستگاه در دریای عمان و 65 ایستگاه در خلیج فارس به صورت کاملا تصادفی برای نمونه برداری انتخاب گردید. مقدار زی توده و میانگین صید بر واحد سطح(CPUA) ذخایر کفزیان با استفاده از روش مساحت جاروب شده (Swept Area) محاسبه شد.براساس نتایج بدست آمده از مقدار توده زنده آبزیان موجود در صید ترال کف، مشخص شد که سهم خلیج فارس از میزان تراکم ماهیان کفزی در سال های 1394 و 1395 به ترتیب با 8/111138 و 6/80148 تن به ترتیب 9/62 و 7/65 درصد بود. نمونه برداری های انجام شده از مناطق 17 گانه A تا Q نشان داد که در سال های 1394 و 1395 منطقه K (سیریک تا جاسک) در دریای عمان و منطقه D (بردخون تا دیر) دارای بیشترین مقدار زی توده آبزیان تجاری، غیرتجاری و کل آبزیان بودند. میانگین CPUA کل آبزیان در سال های 1394 و 1395 در دریای عمان به ترتیب 8/1 و 6/1 برابر خلیج فارس بود. مقایسه نتایج میانگین CPUA کفزیان تجاری، غیرتجاری و کل در دو حوزه آبی خلیج فارس و دریای عمان مشخص نمود که در دریای عمان در سال 1394 منطقه M (بیاهی تا خور گالک) دارای بیشترین مقدار میانگین CPUA کفزیان تجاری و کل آبزیان و منطقه Q (بریس تا گواتر) دارای بیشترین مقدار میانگین CPUA کفزیان غیرتجاری بود. در این سال در خلیج فارس بیشترین مقدار این شاخص برای کفزیان تجاری در منطقه J (بندرعباس تا سیریک)، کفزیان غیرتجاری در منطقه F (راس نایبند تا بندر مقام) و برای کل آبزیان در منطقه D (بردخون تا دیر) مشاهده شد. در سال 1395 در دریای عمان بیشترین مقدار میانگین CPUA کفزیان تجاری و کل آبزیان در منطقهP (کنارک تا کیژدف) و کفزیان غیرتجاری در منطقه K (سیریک تا جاسک) بود و در خلیج فارس بیشترین مقدار این شاخص برای کفزیان تجاری و کل آبزیان در منطقه D (بردخون تا دیر) و کفزیان غیرتجاری در منطقه F (راس نایبند تا بندر مقام) محاسبه شد.بررسی میانگین CPUA آبزیان در لایه های عمقی آب های دریای عمان نشان داد که لایه عمقی 3020 متر در سال 1394 دارای بیشترین مقدار این شاخص برای کفزیان تجاری، غیرتجاری و کل آبزیان بود ولی در سال 1395 بیشترین مقدار این شاخص برای کفزیان تجاری و کل آبزیان در لایه عمقی 5030 متر و برای کفزیان غیرتجاری در لایه عمقی 2010 متر مشاهده شد. در خلیج فارس بیشترین مقدار میانگین CPUA کفزیان تجاری، غیرتجاری و کل آبزیان در سال 1394 در لایه عمقی 5030 متر و در سال 1395 در لایه عمقی 3020 متر محاسبه شد.آبزیان کفزی تجاری طی سال های 1394 و 1395 به ترتیب 7/51 و 5/67 درصد از زی توده کل آبزیان آب های جنوب را دارا بودند. سهم کفزیان غیرتجاری از زی توده کل آبزیان آب های جنوب نیز به ترتیب6/27 و 0/22 درصد محاسبه شد. آبزیان غالب ترکیب صید ترال کف در هر دو محیط آبی مورد مطالعه شامل سپرماهیان، یال اسبی سربزرگ، گیش ماهیان، سنگسر معمولی، گوازیم دم رشته ای، حسون معمولی و کوتر ماهیان بود.واژه های کلیدی: پراکنش، کفزیان تجاری، زیتوده، صید در واحد سطح،کفزیان غیرتجاری، خلیج فارس، دریای عمان