بررسی تحلیلی معماری پهنه ی لاله زار از گذشته تا به اکنون

پدیده هایی از جنس میراث ملموس و یا ناملموس فرهنگی، گاه از آن چنان میزان اهمیتی برخوردارند که از واقعیت تاریخی و تاثیرات عینی خود، فراتر رفته و بخشی از هویت و فرهنگ جوامع را در خود شکل می دهند. از سویی دیگر، شهر نیز به عنوان پدیده ای زنده، جایگاه ویژه ای را در زندگی و فرهنگ جامعه دارا می باشد؛ به عنوان مثال می توان از خیابان شانزه لیزه یاد کرد که نه تنها از محدوده ی واقعی و جغرافیایی خود بسیار فراتر رفته بلکه تمام ویژگی های یک زندگی پاریسی را در برمی گیرد. در شهر تهران نیز، از آغاز شکل گیری در دوره صفویه و اوایل قاجار، تا به اکنون محله های قدیمی متعددی هم چون عودلاجان، سنگلج، چاله میدان، تجریش، بازار و... و خیابان هایی هم چون ناصریه (ناصر خسرو)، پهلوی (ولیعصر)و... شکل گرفته اند که همگی حائز اهمیت بسیاری هستند؛ اما هیچ کدام جایگاه ویژه لاله زار را در فرهنگ ما دارا نمی باشند. چرا که این لاله زار است که مترادف تهران قرارگرفته و مصداق شیوه ای از زندگی شهری است که در بازه ای از تاریخ معاصر ما رخ داده است. خیابانی که در بافت تاریخی شهر تهران قرار دارد و علی رغم گذر زمان بسیار، دچار تغییر نام نگشته است. این لاله زار است که برای اولین بار مردم عادی را مخاطب نمایش نامه های تئاتر و سینما قرار داده و آن ها را هم چون پادشاهان در جایگاه سوژه ای برای صنعت عکاسی می نشاند؛ محل های چاپ و عرضه کتاب تا کالاهای لوکس خارجی را در دامن خود نشانده و بستری برای حزب ها و انجمن های سیاسی -اجتماعی فراهم می سازد. از هتل ها و کافه ها و... را در کالبد خود ایجاد کرده و بخشی از خاطره جمعی ایرانیان می گردد؛ گویی که زمانه پرفروغ تر از شب های لاله زار ندارد. بنابر لزوم آن چه گفته شد؛ این پژوهش در پی آن است تا بازشناسی معماری اصیل پهنه ی لاله زار، این میراث فرهنگی گرانقدر را حفظ کرده و با ارائه راهکارهایی برای معماری معاصر این پدیده را برای حال و آینده احیا و امتداد بخشد.

کلیدواژه ها:

میراث فرهنگی ، شهر ، شانزه لیزه ، لاله زار