تجزیه ژنتیکی صفات کمی و کیفی ملون های بومی ایران (.Cucumis melo L) به روش دی آلل

جهت بررسی نحوه توارث و کنترل ژنتیکی برخی صفات کمی و کیفی در دورگ های خربزه و طالبی ایرانی، 6 لاین نزدیکبه اینبرد بومی خربزه و طالبی ایرانی شامل چارجو، جلالی، شادگانی، مگسی، گرمک، ساوهای، و یک رقم تجاری خارجیبه نام هانیدیو در یک طرح تلاقی دیآلل کامل تلاقی داده شد. عملکرد و اجزای عملکرد، و برخی صفات کمی و کیفیمربوط به میوه در هیبریدها و والدین آن در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت.ترکیب پذیری عمومی و خصوصی، وراثت پذیری عمومی و خصوصی و هتروزیس نسبت به میانگین والدین و والد برتر بااستفاده از روش گریفینگ برآورد شد. نتایج نشان داد که ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای تمام صفات معنی دار بود.والد شادگانی دارای ترکیب پذیری عمومی مثبت برای صفات مهم و کلیدی از قبیل زودرسی، عملکرد، تعداد و وزن میوه،نسبت طول به عرض میوه، مواد جامد محلول و میزان آسکوربیک اسید میوه بود. تلاقی هانی دیو × شادگانی بیشترین SCAرا برای صفات تعداد روز تا گلدهی و عملکرد، و برای سایر صفات بجز مواد جامد محلول میوه نیز SCA معنی دار داشت.این تلاقی همچنین از لحاظ زودرسی، طول میوه، شکل میوه، ضخامت گوشت، قطر حفره داخلی، سفتی بافت میوه و درصدماده خشک میوه هتروزیس مثبت نشان داد. بیشترین صفات دارای هتروزیس نسبت به والدین در دورگ های هانی دیو ×مگسی (13 صفت) مشاهده شد. تهیه دورگ های برتر با استفاده از روش های به نژادی مبتنی بر آزمون نتاج در جهت بهبودصفات کمی و کیفی مورد نظر، موثر خواهد بود.

کلیدواژه ها:

ترکیب پذیری عمومی و خصوصی ، اثر ژن ، هتروزیس ، تلاقی دی آلل