تحلیل فضایی پراکنش مراکز درمانی شهر یزد و مدل سازی و ارزیابی با آماره Morans I

از آنجایی که سلامت هر فرد و جامعه در گرو مراکزی است که سلامت وی را تامین می کند بنابراین، دسترسی سریع، به موقع و ارزان به این مراکز در هر جامعه، به خصوص در جوامع شهری ضروری می باشد. هدف از تحقیق حاضر، تحلیل فضایی پراکنش مراکز درمانی شهر یزد و مدل سازی و ارزیابی با آماره Morans I است جهت انجام تحقیق، ابتدا نقشه وضع موجود کلیه بیمارستان ها و مراکز درمانی شهر یزد از شهرداری دریافت شد. سپس با بازدیدهای میدانی، صحت نقشه های دریافتی کنترل و وارد پایگاه داده اطلاعات GIS شد. سپس مساحت کلیه بیمارستان ها و مراکز درمانی محاسبه و سرانه موجود واحدهای مربوطه محاسبه شد. در ادامه نقشه های شعاع خدمات رسانی آماده سازی شد و نهایتا با استفاده از آماره Morans I تحلیل فضایی داده ها انجام شد. نتایج تحلیل شعاع خدمات رسانی نشان داد در کاربری بیمارستان، نه تنها این خدمات در دسترس ساکنان حاشیه های شمال غربی و جنوب غربی، شهر نیست بلکه در جنوب شرقی شهر نیز این کاربری دور از دسترس است. با توجه به مساحت و جمعیت تحت پوشش بیمارستان ها و مراکز خدمات درمانی، سرانه موجود مراکز خدمات درمانی و بیمارستان ها 1/91 و 0/36 به دست آمد که نسبت به سرانه استاندارد 1/1 در کاربری مراکز خدمات درمانی کمبود مشاهده گردید. تحلیل موران عمومی بیمارستان ها و مراکز خدمات درمانی شهر یزد، به ترتیب با p-value برابر 0,08428و 0,02532 و z-score برابر 1,72 ، 2,2364 نشان داد داده ها دارای خودهمبستگی فضایی و دارای الگوی خوشه ای بوده و تحلیل موران محلی نشان داد بیمارستان ها و مراکز خدمات درمانی ناخوشه اند. . با توجه به نتایج تحلیل شعاع دسترسی و سرانه استاندارد، پیشنهاد می شود کاربری های جدید خدمات درمانی جدید در حاشیه های شمال غربی، شمال شرق و جنوب غرب احداث شوند. و با استناد به تحلیل موران به علت الگوی خوشه ای و قرارگیری کاربری های مورد بحث تحقیق، نیاز به ایجاد مراکز خدمات درمانی و بیمارستان ها در فاصله مناسب از کاربری های موجود ضرورت دارد.

کلیدواژه ها:

تحلیل فضایی ، مراکز درمانی ، Morans I ، شهر یزد