استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییTOPSIS و AHP جهت مکانیابی محل دفن پسماندهای شهری (مطالعه موردی: شهر زنجان)

پسماندها در حال یکی از مسائل مهم شهرها ، مخصوصاً شهرهای بزرگ و پر جمعیت می باشد که در صورت عدم مدیریت صحیح علاوه بر زیانهای آنی مانند شیوع بیماریها و منظره نامناسب، در بلند مدت موجب آلودگی منابع آب وخاک می شود. انتخاب مکانهای مناسب برای دفن پسماندها می تواند تا حد زیادی آثار سوء آن را کاهش دهد. هدف از این تحقیق ارائه مدلی برای شناسایی محل دفن پسماندهای مناطق شهری با تلفیق لایه های اطلاعاتی مختلف در سامانه اطلاعات جغرافیایی و با استفاده از مدل TOPSIS و AHP می باشد. در این تحقیق شهر زنجان به عنوان نمونه ای از شهر های پرجمعیت کشور انتخاب گردید. شهر زنجان یکی از شهرهای پرجمعیت در شمال غرب ایران می باشد که بر طبق آمار سال ۱۳۸۵ جمعیت آن در حدود ۳۴۹۸۰۱ نفر می باشد. در این شهر روزانه بیش از ۵۲۰ تن زباله تولید می شود. با توجه به پیشرفت فناوری و نیز رشد جمعیت این مقدار در سالهای آتی بیشتر خواهد شد و در سال ۱۴۰۵ روزانه در حدود ۷۸۰ تن خواهد شد. بنابراین لازم است مکانهای مناسبی با روشهای اصولی برای دفن این مواد زاید انتخاب گردند. انتخاب مکانهایی بدون توجه به اصول علمی و شرایط زیست محیطی آثار منفی بسیاری از جمله انواع آلودگی ها، انواع بیماری های عفونی و پوستی و... و آلودگی منابع آب وخاک را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر آن به لحاظ زیبایی شناختی منطقه را تهدید خواهد کرد. هدف اصلی این تحقیق شناسایی مکانهای مناسب با حداقل آثار سوء زیست محیطی برای دفن زباله های این شهر می باشد که با استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی GIS) تهیه گردیده است.در این روش با استفاده از داده هایی چون محدوده قانونی شهر، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله از آبهای سطحی، جهت باد، ارتفاع، زمین شناسی، نوع کاربری زمین، شیب، تراکم جمعیت و ... که با استفاده از مدل AHP تلفیق شده اند، مکانهای مناسب برای دفن بهداشتی مواد زاید شناسایی شده و سپس این مناطق با استفاده از روش TOPSIS به ترتیب ارجحیت رتبه بندی شده اند.

کلیدواژه ها:

مکان یابی ، TOPSIS ، AHP ، GIS ، مواد زاید ، زنجان