لزوم تحقق مدیریت یکپارچه محیط زیست شهری

در سالهای اخیر رشد روز افزون شهر نشینی، خصوصاً در کشورهای در حال توسعه ، تغییرات سریعی در روند توسعه و میزان جمعیت شهرها رقم زده است. تغییراتی که بیش از هر چیز نیازمند مدیریت و کنترلی آگاهانه است. امروزه نیمی از جمعیت جهان در شهر ها ساکنند و این میزان تا سال 2030 به 60 درصد خواهد رسید. میزان رشد شهر نشینی در کشورهای در حال توسعه بیش از سایر نقاط جهان است به طوری که ماهانه پنج میلیون نفر به جمعیت شهر نشین در این کشورها افزوده می شود. این دگرگونی سریع حکم می کند تا تغییراتی در نحوه برنامه ریزی و مدیریت شهری صورت گیرد و برنامه ها از جامع نگری و هماهنگی بیشتری نسبت به روشهای پیشین برخوردار گردند. هنگامی که شهر ها از نظر اندازه و تعداد جمعیت رشد می کنند، توجه به هماهنگی میان جنبه های کالبدی، اجتماعی و محیط زیستی آنها بسیار حائز اهمیت است و پایداری شهر در گروهمخوانی میان این عوامل خواهد بود. در این میان محیط زیست به عنوان بستر توسعه نقش بسزایی در روند شکل گیری شهرها داشته و بهره مندی از محیط زیست سالم و اکوسیستم های پایدار نه تنها تامین کننده نهاده های لازم در فرایند توسعه است، بلکه فراهم کننده محیطی مناسب برای زیستن بشر و شرکت مناسب او در این فرایند خواهد بود. هدف کلان سیستم مدیریت شهری تقویت فرایند توسعه پایدار شهر است به نحوی که زمینه و محیط مناسب را برای زندگی راحت، امن و کارآمد شهروندان فراهم سازد. مسلماً با چنین دیدگاهی نقش محیط زیست در مدیریت شهری بسیار شایان توجه و کلیدی اس ت. مدیریت محیط زیست شهری از ابعاد وسیع و جنبه های گوناگونی برخوردار است که از آن جمله می توان به مدیریت کمی و کیفی منابع آب، مدیریت پسماند، افزایش کارایی انرژی، توسعه حمل و نقل شهری، کنترل آلودگی صوتی، کنترل آلودگی های آب و هوا، تخصیص بهینه کاربریها با توجه به قابلیتهای محیطی، توزیع بهینه فضای سبزشهری و کاهش مخاطرات زیست محیطی اشاره نمو د. این طیف وسیع و متنوع از وظایف، نیازمند مداخله نهاد ها و سازمانهای متعددی است و لازمه دستیابی به یک مدیریت موفق وجود هماهنگی موثر میان نهاد های درگیر و برخورداری از مدیریت یکپارچه و هماهنگ محیط زیست شهری است. در مقاله ی حاضر الگویی به منظور تحقق مدیریت یکپارچه محیط زیست شهری ارائه گردیده است که در آن شورای شهر به عنوان نهاد هماهنگ کننده، از نقش کلیدی در آگاهی رسانی، ممانعت از دوباره کاریها و عدم بروز مدیریتهای موازی برخوردار است. با اعمال این الگو انتظار می رود انجام وظایف در حوزه مدیریت محیط زیست شهری به گونه ای کارامد تر و با کارایی بیشتری صورت پذیرد.

کلیدواژه ها:

مدیریت محیط زیست ، مدیریت یکپارچه شهری ، محیط زیست ، توسعه پایدار شهری