مرور نظام مند بررسی نقش سامانه های تصمیم یار در مراحل تصمیم گیری سرطان پستان

مقدمه: سامانه های تصمیم یار ابزارهایی آنلاین یا غیر آنلاین می باشند که با ارائه اطلاعات مبتنی بر شواهد و بیان مزایا و معایب گزینه های مختلف در اتخاذ تصمیم آگاهانه مبتنی بر ارزش ها و اولویت های افراد موجب تسهیل تصمیم گیری می شوند. سرطان پستان به عنوان شایع ترین سرطان زنان، در تمامی مراحل پیشگیری، غربالگری و درمان چالش هایی به همراه دارد. لذا در این مطالعه به بیان چالش های مرتبط با هر مرحله و نقش سیستم تصمیم یار در مرتفع کردن آن ها پرداخته شده است.روش کار: در مرور نظام مند انجام شده پایگاه داده های PubMed، Embase، Scopus و Web Of Science در سپتامبر 2018 با استراتژی جستجو متشکل از کلمات کلیدی Breast cancer و Decision* به همراه مترادفات آن ها در عنوان مقالات بدون محدودیت زمانی جستجو شد. مطالعات کار آزمایی بالینی که به بررسی نقش مداخله سامانه های تصمیم یار در فرآیند تصمیم گیری در مراحل سرطان پستان پرداخته اند وارد مطالعه شدند. مطالعات توصیفی، پروتکل، آزمایش اولیه و غیر انگلیسی حذف شده اند. ارزیابی کیفی مقالات بر اساس شاخص SJR مجلات تعیین شد. لذا مقالاتی که در مجلات Q1 چاپ شده بودند وارد مطالعه شدند.یافته ها: 522 مقاله یافت شد که پس از حذف موارد تکراری، بررسی عنوان و چکیده 42 مقاله وارد مطالعه شدند. در انتها 30 مقاله به تفکیک در مراحل پیشگیری (12)، غربالگری (6) و درمان (12) دسته بندی گردید. 13 درصد از سامانه ها آنلاین و مابقی غیر آنلاین بودند. سیستم تصمیم یار در مرحله پیشگیری به تسهیل چالش هایی چون مصرف یا عدم مصرف داروهای پیش گیری کننده، انجام یا عدم انجام آزمایش ژنتیک برای تعیین وجود ژن های BRCA1/2، انجام اقدامات پیشگیرانه تهاجمی مانند جراحی ماستکتومی در مقابل انجام غربالگری برای پایش مداوم پرداخته است. همچنین، در مرحله غربالگری این سامانه ها برای تسهیل چالش اقدام یا عدم اقدام به ماموگرافی بکار گرفته شده اند. در مرحله درمان نیز سامانه های تصمیم یار در انتخاب روش های درمانی متفاوت و اقدامات جراحی کاربرد داشته اند. برای تمامی موارد مذکور سامانه های تصمیم یار طراحی و کار آزمایی شده اند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که سامانه های تصمیم یار با افزایش سطح دانش افراد و همچنین بدون تغییر در میزان نگرانی و ترس باعث شدند افراد انتخابی آگاهانه همراه با رضایت بیشتر و کاهش در پشیمانی بعد از تصمیم گیری داشته باشند.نتیجه گیری: سامانه های تصمیم یار نقشی کمک کننده و تسهیل کننده در کاهش چالش های مرتبط با تصمیم گیری در مراحل غربالگری، پیشگیری و درمان سرطان پستان ایفا می نمایند. با توجه به این که در کشور ما زنان نسبت به سرطان پستان آگاهی کمی دارند می توان از این ابزار در جهت آگاه سازی افراد و کاهش چالش های مرتبط استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

سیستم تصمیم یار ، غربالگری ، پیشگیری ، درمان ، سرطان پستان