روش شناسی مکتب انتقادی فرانکفورت و امکان سنجی آن جهت بررسی و تحلیل تاریخ هنر معاصر ایران

مکتب فرانکفورت یکی از بزرگترین مکاتب نظریه پردازی در حوزه جامعه شناسی و میراث فکری و نظری گروهی از روشنفکران آلمانی ست که نظریه زیبایی شناسی انتقادی از دل آن بیرون آمده است. یکی از اهداف مهم این نظریه ارائه تحلیل های انتقادی از مسائل و معضلات جامعه است، به همین دلیل این نظریه اساسا یک نظریه ارزشی و سنجشی به شمار می رود. در این نظریه حوزههای و رشته های متعددی از علوم انسانی و اجتماعی، ادبیات، هنر و نظریه های فکری نوین برای تجزیه و تحلیل مسائل و مشکلات جوامع معاصر و ارائه راه حل هایی برای آن، به خدمت گرفته شده است. این مقاله تلاش دارد ضمن نگاهی به ریشه های جریان فکری مکتب انتقادی بایسته های فکری این مکتب را به نمایش گذارد و در پی آن روند مدرن شدن هنرهای تجسمی ایران را در دوران معاصر مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. در این جستار به مفاهیمی چون زیبایی شناسی انتقادی، منش ایدئولوژیکی قوه سیاسی هنر، هنر انقلابی و خود مختاری در هنر پرداخته شده است و با بررسی روند مدرن شدن آثار هنری در ایران معاصر یافته ها حاکی از این است که برخی آثار هنری در حوزه سیاست با رویکرد سمبلیستی به سفارش حکومت و تعدادی از آنها حکایت از هنر عامه پسند و تعدادی به گونه ای خلق شده اند که صرفا گروه خاصی از افراد جامعه قادر به درک و دریافت پیام نهفته در پس این تصاویر هستند و بیشتر مفاهیم رنگ و بوی اجتماعی و اقتصادی دارند تا رنگ و بوی سیاسی. این نوشتار با بهره مندی از روش تاریخی - تحلیلی به شیوه کتابخانه ای صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

مکتب فرانکفورت ، نظریه انتقادی ، هنرهای تجسمی ، هنر معاصر ایران