بررسی معناشناختی مفهوم باس در قرآن کریم با رویکرد تحلیل مولفه ای

معناشناسی به عنوان یکی از شاخه های دانش زبان شناسی به تحلیل معنایی واژه ها و جمله های یک متن میپردازد و با آن میتوان جایگاه دقیق کلمه ها و ترکیب های آن را از طریق نظام معنایی بدست آورد. معناشناسان برای مطالعه دقیق تر معنای واژه ها، مفهوم آنها را به مشخصه هایی تجزیه میکنند. هر یک از این مشخصه ها، مولفه های معنایی خاصی را برای مفهوم یک صورت زبانی در نظر می گیرد و هرکدام از آنها یک نشان به شمار می آیند. بی شک جایگاه محوری کلام مجید در منظومه فکری اسلام و محدودیتهای گزینشی، همنشینی و جانشینی حکیمانه واژگان و تعابیر و جملات آن، تدبر در این کلام وحیانی و بهره مندی از آموزه های آن را ضروری مینماید. یکی از واژه های معنادار این کتاب الهی که طبق محدودیتهای همنشینی کلام مجید در بافتهایی مشخص و در مجاورت واژگانی معین استعمال شده است، مفهوم باس است که گفتار حاضر با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی و کاربست رویکرد تحلیل مولفه ای در پی پاسخ به این دو پرسش اساسی است که مولفه های اصلی معناساز واژه باس کدامند و این مفهوم برحسب مولفه های مذکور شایسته چه بافت/بافت هایی خواهد بود یافته های تحقیق حاکی از آن است که مفهوم باس در قرآن کریم از اتمهای معنایی +]فشار[، +]مقدار+] [انتزاعی[ و +]موقعیت ناملایم[ برخوردار است که که این مشخصه ها استعمال این واژه را محدود به بافتهایی همچون فقر، جنگ، کفر و شرک و امثال آن که ناص درصدد برجسته سازی آن موقعیت ناملایم است، می کند. ازاینروست که در گزاره های قرآنی مفهوم باس غالبا در فضای کفر و مقایسه عقوبات بشری با عقوبات الهی استعمال شده است.

کلیدواژه ها:

معناشناسی ، مولفه معنایی ، باس ، قرآن