سیری در منابع و مآخذ شنیداری و نوشتاری شاهنامه

هدف مقاله حاضر، معرفی و بررسی منابع مورد استناد و استفاده حکیم فردوسی درسرایش شاهنامه و نقد خاستگاهی آنها بر مبنای اسناد فرامتنی و تعابیر و اشارات شاعر در متن است. در این مقاله پس از بررسی انگیزه های سرایش شاهنامه ، برای نخستین بار سعی شده است تا منابع و مآخذ مستند در شاهنامه به دو گروه عمده شنیداری و نوشتاری تقسیم بندی شود. در مبحث شنیداری، به بررسی منابع شفاهی پرداخته میشودکه فردوسی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از آنها نقل قول کرده است، که این مطالب عمدتا شامل برخی مضامین و عناصر داستانهای ملی و داستانهای باستانی پهلوانی است، که به صورت سینه به سینه به روزگار شاعر رسیده است. منابع نوشتاری نیز، که قسمت عمده مآخذ شاهنامه را به خود اختصاص میدهد، به دو دسته منابع به زبان پهلوی و غیر پهلوی تقسیم شده و تلاش بر آن بوده است که کیفیت انتساب کتابهای مورد استناد فردوسی با توجه به نقد خاستگاهی بررسی گردد.

کلیدواژه ها:

منابع شاهنامه ، منابع شنیداری ، منابع نوشتاری ، نقد خاستگاهی ، داستانها ، افسانه ها و روایات ، زبان پهلوی.