معرفی و ارزیابی شاخص های عملکرد ایمنی جانشین تصادفات در کشورهای جهان

موضوع مقاله حاضر، معرفی و ارزیابی شاخص های عملکرد ایمنی جانشین تصادفات در راه های بین شهری است. برای ارزیابی ایمنی، به صورت معمول شاخص هایی مانند تعداد تصادفات و هزینه های اجتمایی ناشی از آن را در نظر می گیرند، در صورتی که این شاخص ها معمولا کنترل کننده و تاثیرگذار بر ایمنی نیستند و در بعضی مواقع ممکن است این اطلاعات برای منطقه مورد مطالعه موجود نباشد. بنابراین شاخص های ایمنی دیگری برای نظارت و کنترل ایمنی لازم است که به آن ها شاخص های جانشین تصادفات گفته می شود. ارزیابی شاخص های جانشین تصادفات در راه های بین شهری در برخی از کشورها انجام شده است، اما در کشور ایران تاکنون مشاهده نشده است. این شاخص ها را می توان در چهار دسته شاخص های عملکردی راننده، راه، وسیله نقلیه و شاخص های امداد و نجات دسته بندی نمود. در این مقاله منابع علمی مختلف در زمینه شاخص های جانشین ایمنی مرور شده اند و شاخص های پرتکرار در منابع شناسایی شده اند. از جمله مهم ترین شاخص های معرفی شده شاخص های میزان مصرف الکل، میزان استفاده از کمربند ایمنی و کلاه ایمنی، سرعت، درصد را‎ه های جداشده، درصد راه های با شیب طولی غیر مجاز، تعداد خودروهای معاینه فنی شده و زمان پاسخ مراکز درمانی به آسیب دیدگان است. در جهان به منظور کاهش تلفات ناشی از تصادفات احداث جاده ها و خودروهای ایمن تر، آگاه سازی مردم و بهبود مدیریت و قوانین جاده ای به ارزیابی این شاخص ها پرداخته شده است. قوانینی که میزان غلظت الکل را برای رانندگان تازه کار و جوان کمتراز 0.02 گرم بر دسی لیتر محدود می کند بین 4 تا 24٪ تصادفات مربوط به جوانان را کاهش می دهد. استفاده از کمربند ایمنی ریسک فوت سرنشینان جلو را 40 تا 50٪ کاهش می دهد. این میزان برای سرنشینان عقب 25 تا 75٪ است. تصویب قوانین اجباری استفاده از کلاه ایمنی موتورسواران در انواع راه ها، ایجاد سیستم های جمع آوری اطلاعات مربوط به میزان استفاده از کلاه ایمنی از جمله اقدامات در راستای افزایش ایمنی موتورسواران است.