شناسایی نقاط کنترل بحرانی در دامداری ها(HACCP)

از دیدگاه فدراسیون بین المللی شیر مایعی است مترشحه حاصل از دوشش کامل پستان دام ؛سالم حداقل چهار روز پس از زایمان که با اصول صحیح، تغذیه نگهداری شده باشد در شرایط بهداشتی دوشیده شده تحت هیچ شرایطی آب یا ماده دیگری به آن اضافه یا از آن کسر نگردیده باشد، همچنین شیر خام باید فاقد آغوزباشد.شیر خام به تنهایی قادر است تا سن معینی کلیه احتیاجات رشد نگهداری نوزادان را فراهم سازد.تعیین نقاط کنترل بحرانی :برای استقرار سیستم HACCPدر دامداری ها باید به فاکتور مهم توجه نمود. -1 سلامت دام ANIMAL HEALTHسلامت دام از نظر کیفیت شیر خام بسیار حایز اهمیت میباشد. وجود بیماری های عفونی سبب بالا رفتن بار میکروبی ؛تعداد سلولهای سوماتیک (متعاقب بیماری ورم پستان میشود. متعاقب آن پایین آمدن کیفیت شیر خام ؛کم شدن زمان ماندگاری ؛و بالا رفتن ضایعات؛ در نهایت نتیجه کاهش کیفیت در محصولات میشود. -2شیر دوشی صحیح بهداشتی MILKING HYGIENEدر صورت عدم دوشش صحیح تعداد میکروبهای زیادی از طریق سر پستانک وارد جار شیر دوشی یا به دام دیگری منتقل میگردد. سالن های شیر دوشی محل مناسبی برای انتقال بیماری ورم پستان (تحت حاد )بین دامها میباشد. شستشوی نوک سر پستانک با آب ولرم ؛خشک کردن با حوله تمیز ؛و رگ گیری سبب کاهش ورودمیکروبها به شیر میشود.-3تغذیه دام EEDING&WATER INGیکی از فاکتور های مهم در انتقال آلاینده های شیمیایی میکروبی جیره غذایی دام آب مصرفی میباشد.آلاینده هایی نظیر سموم قارچی (افلاتوکسین ؛)و میکروبها سرمادوست میتوانند از طریق جیره غذایی دام وارد شوند. بر اساس تحقیقات انجام شده سیلوی ذرت بالاترین میزان افلاتوکسین را داراست. -4رفاه دام ANIMAL WELFARE رفاه دام یکی از مهمترین فاکتور ها در کیفیت شیر خام تولیدی است گرسنگی ؛تشنگی ؛وجود درد ؛استرس های گرمایی سرمایی کاهش بسیار چشمگیری در کیفیت شیر خام دام دارند. از نظر فاکتور های شیمیایی (درصد چربی ؛پروتیین ؛و.. )حایز اهمیت میباشند. محیط ENVIROMENT برخی از الاینده های بسایر خطرناک از طریق محیط زیست وارد شیر میشوند. بی فنیل های پلی کلرینه PCBS معمولا این ماده شیمیایی توسط کارخانه های مختلف ساخته به عنوان عایق ها-مبدل های حرارتی-مواد اولیه پلاستیک صنعت چاپ استفاده شده از طریق محیط وارد شیر میشوند.بی فنیل ها فوق العاده پایدار بوده در بافت چربی دام ذخیره سپس وارد شیر میشوند. آفت کش ها: به مقدار زیاد در دامداری ها استفاده میشوند از مهمترین انها افت کش های ارگانوکلره نظیر (الدرین دی الدرین DDTو..)میباشند. از 191 افت کش 85 نوع آن در استاندارد کدکس دارای MRLمی باشند. فلزات سنگین از مهمترین فلزات سنگین میتوان به سرب اشاره نمود. سرب:از طریق غذا ؛نوشیدنی تنفس وارد بدن میشود. مسمومیت مزمن از سرب در اثر تماس طولانی با مقدار میلی گرم در روز صورت میگیرد. از منابع آلودگی میتوان به سرب در باطریها رنگها فلزات بنزین بسته بندی در قوطی در قسمت های جوشکاری شده لحیم کاری اشاره نمود. میزان مجاز سرب در شیر 0.02 میلی گرم بر کیلوگرم طبق استاندارد کدکس میباشد.