بررسی تاثیر عوامل موثر بر توانمندسازی معلمان در مدارس

توانمندسازی کارکنان مبحثی است که از دهه 1980 در آموزش پرورش مورد استفاده قرار گرفته است براساس آن، دیگر تنها مدیر مدرسه در مقام رهبر آموزشی خدمت نمیکند بلکه مسیولیت اختیار پاسخگویی میان او معلمان تقسیم شده است. به این ترتیب، توانمندسازی معلمان اقدامی زیربنایی، مهم اساسی برای بهبود مدارس است. در مدارسی که به معلمان آزادی عمل میدهند، تدریس به بهترین نحو صورت میگیرد یادگیری دانش آموزان نیز سیر صعودی پیدا میکند. تحقیق در مورد توانمندسازی موضوعات وابسته به آن نشان داده است محیطهایی که در آنها، هماهنگی بین معلمان مدیران صورت میگیرد، معلمان در تصمیم گیریها شرکت داده شده، به آنان احترام گذاشته میشود، مهارت حرفه ای آنان افزایش مییابد یادگیری دانش آموزان نیز بیشتر میشود.در کشور ما نیز حرکت به سوی تفویض اختیار، از سیاستهای وزارت آموزش پرورش است. با این حال، شواهد نشان میدهد که ملاکهای اصلی مدیران در برخورد با مسایل مشکلات فراوانی که در مدارس وجود دارد، بایدهای اداری است. بنابراین، هنوز برای برقراری روابط انسانی، رعایت جوانب انسانی کار ایجاد محیط مساعد آموزشی، موانع زیادی وجود دارد. از اینرو، سرمایهگذاری برای مساعد ساختن محیط تربیتی ایجاد شرایطی که معلم را به کار خود دلگرم کند اجرا کردن طرحهای مناسب جهت حل مشکلات آنان، امری اساسی است. اگر نظام آموزشی، کارامد نباشد متناسب با نیازهای زمان پیش نرود، تلاشهابرای توانمندسازی نیروی انسانی به نتیجه مثبت نخواهد رسید. تواناسازی یک رویکرد مدیریتی است که در آن، به کارکنان اختیار اساسی داده میشود تا خود تصمیم گیری کنند. مدیران آگاه همگام با زمان، میدانند که لازمه سودمندی تصمیمهای پیچیده، مشارکت دادن کارکنان است اگر قرار باشد این تصمیمها به نتایج موردانتظار بینجامد، باید حاصل تلاش گروهی همه افراد ذینفع باشد. امروزه مدل مدیریت سنتی که در آن مدیرکنترل میکند کارکنان تحت کنترل هستند، دیگر کارامد نیست. به منظور ایجاد محیط کار توانمند، نقش مدیریت در سازمان باید از چارچوب ذهنی فرماندهی کنترل به محیط حمایتی مبتنی بر حس مسیولیت تبدیل شود تا در آن کلیه کارکنان فرصت داشته باشند به نحو احسن همکاری کنند. روی آوردن به توانمندسازی، تحولاتی را در بیشتر وجوه سازمان ایجاب میکند. مدیران کارکنان هر دو باید بدانند که اولا دیوان سالار نباشند. ثانیا توانمند باشند. متاسفانه بیشتر مدیران معلمان در کشور ما نمی دانند که توانمندسازی با آزاد کردن نیرویی که افراد در خودشان دارند ارتباط دارد. همچنین نمیدانند چگونه باید در جهت توانمندسازی خودو معلمان مجموعه آموزشی خود گام بردارند. آنچه مسلم است، توانمندسازی در ایران، قطعا قابل وصول است، اماچنین فنی کار کسانی نیست که روحیه ضعیف دارند. فرآیند توانمندسازی به نتیجه نمیرسد مگر اینکه ازبالاترین سطح واحد آموزشی یعنی مدیریت آغاز شود. در آموزش وپرورش نیز مدیران مدارسی که به توانمندسازی معلمان خود توجه میکنند، با تشویق آنان به خودمختاری، اجازه میدهند انتخابهای خود را عملی سازند.ممکن است این مدیران دلایلی را برای ترجیح دادن یک انتخاب نسبت به انتخاب دیگر مطرح کنند، اما معمولاانتخاب نهایی را به خود معلم واگذار میکنند. چنین فعالیتهایی )سهیم شدن در اختیارات مدیران( سببمیشود که در زمان اجرای برنامه های مدرسه صرفه جویی شود. در کنار تشویق معلمان به خودمختاری، یکی ازمتداول ترین راهبردها برای قدرتبخشی توانمندسازی آنان، تشویق به ایجاد تغییر در کلاس است. به این ترتیب،مدیران، معلمان را به تجربه کردن فنون برنامه درسی جدید راهکارهای تازه برای اصلاح یادگیری دانش آموزان تشویق میکنند. اینگونه مدیران پذیرای افکار تازه دست زدن به کارهای جدیدند برای همه اعضای سازمان ارزش قایلاند برای کارکنان خود محیطهایی بدون تهدید بدون ترس از انتقاد فراهم می آورند.

کلیدواژه ها:

توانمند سازی ، انگیزش دورنی ، ارتقای توانمندی ها ، رویکردهای توانمندسازی ، معنی داربودن موثر بودن ، شایستگی