بررسی نخستین قانون انتخابات و کیفیت استقرار نخستین مجلس مشروطه در ایران

یکی از موضوعات مهم در مطالعه آسیب شناختی نظام مشروطه، چگونگی تدوین و اجرای نخستین قانون انتخابات و تاثیر آن بر کیفیت استقرار نخستین مجلس مشروطه است. بررسی این موضوع از آن روی اهمیت دارد که می توانست بر سرنوشت نظام مشروطه تاثیر بسزایی داشته باشد. در این زمینه، مسایلی چون چگونگی اقتباس و اجرای قانون انتخابات و سپس تاثیر آن بر روند استقرار مجلس مطالعه می شوند. چنین مسایلی چنانکه باید، از زوایای گوناگون به طور همه جانبه نقد و برری نشدند. بر این اساس، پرسش اصلی در اینجا این است که تدوین و اجرای نخستین نظامنامه یا قانون انتخابات با چه کاستی ها و موانعی مواجه بوده و این کاستی ها چه تاثیری بر روند استقرار نخستین مجلس مشروطه داشته اند دیگر اینکه در تداوم این روند، مجلس نوپای مشروطه ماهیتا با چه مسایل و موانعی مواجه بوده است بررسی مسایلی از این دست نشان می دهد که قانون انتخابات- گذشته از اقتباس ناقص از قوانین دیگر کشورها که با ساختار طبقاتی جامعه ایران سازگار نبود- جامع نگر نیز نبود. از این رو، بسیاری از طبقات و اقشار جامعه را از انتخاب کردن و انتخاب شدن محروم کرده بود. تاثیر چنین کاستی هایی بر مجلس اول، همراه با مسایل دیگری که در آغاز کار، مجلس با آنها روبه رو بود، در مجموع مانع از استقرار یک نظام نیرومند پارلمانی شدند که بتواند بقای خود را تضمین کند.

کلیدواژه ها:

استقرار مجلس ، طبقات اجتماعی ، مشروطه ، وکلا ، نظامنامه انتخابات