رابطه تابعیت بیگانگان و حقوق شهروندی ناشی از آن

تابعیت و شهروندی مفاهیمی نزدیک به هم هستند که برخی آنها را مفاهیمی همسان دانسته اند. این امر در وضعیتی که این دو واژه به جای همدیگر بکار می روند شاید صحیح جلوه کند کما اینکه امروزه در برخی کشورها از اصطلاح تبعه برای شهروند استفاده می کنند. در این پژوهش هدف بررسی رابطه تابعیت بیگانگان و حقوق شهروندی ناشی از آن می باشد. اعلامیه جهانی حقوق بشر در ماده 1 تا 15 حق شهروندی (تابعیت) را به عنوان یکی از حقوق اساسی بشر قلمداد کرده که حفاظت از سایر حقوق منوط به آن است در واقع اگر فردی تابعیت دولتی را نداشته باشد از سایر حقوق نیز محروم می شود. اما می بایست تفاوت هایی میان تابعیت و شهروندی قایل شویم. در حقوق ایران، ماده 976 قانون مدنی در 7 بند ملاکهای حقوقی برای تشخیص اتباع ایران از بیگانگان را احصاء نموده و افرادی که خارج از آن موارد قرار گیرند اصولا بیگانه تلقی می گردند. در ماده مذکور و سایر قوانین ایران علاوه بر تابعیت از کلمات دیگری مثل سکنه، اهالی، مردم و ملت ایران اسم برده شده، لیکن تا دو دهه اخیر از کلمه شهروندی هیچ اسمی مشاهده نمی گردد از طرف دیگر اتباع ایرانی که در کشورهای دیگر اقامت دارند خود را، به تبع واژه مصطلح بین بومیان آن کشورها، شهروند ایران معرفی می نمایند در حالی که معیار شهروند محسوب شدن افراد خودی در حقوق برخی از کشورها صرفا متولد شدن فرزندان افراد مهاجر در خاک آن کشورها می باشد. نتیجه اینکه بروز تجانس در عبارت حقوق شهروندان ایران به شرح فوق و ابهام در معنی و مصداق آن عبارت اقتضاء دارد که نسبت به رفع آن ابهام اقدام گردد.

کلیدواژه ها:

تابعیت ، شهروندی ، بیگانگان ، حقوق بشر