قاعده لاقود (قصاصی نیست برای کسی که از او قصاص نمی شود)

از اصل اولیه قصاص، مواردی استثناء گشته و مطابق دلایل خود، عمومات و اطلاقات ادله قصاص را تخصیص و تقیید داده است، که اهم موارد استثناء عبارتند از: مجنون، کودک (صبی)، پدر برای کشتن فرزند، عاقل در کشتن مجنون، مسلمان در کشتن کافر، آزاد در کشتن برده و بنا بر قولی نابینا در قتل عمد. عبارتلاقودلمن لایقاد منه وارده در روایتی در خصوص قصاص که استثناء و تخصیصی بر ادله عام کیفر قصاص است، و به موجب آن قاتل کودک و دیوانه قصاص نمی شود. با توجه به این مهم که قاعده لاقود مقرر می دارد این افراد در صورتی که خود مجنی علیه واقع شوند نمی توان به نفع ایشان جانی را قصاص کرد، باید گفت مصادیق قاعده لاقود محدود به دو مورد صبی و مجنون است. هر چند همه فقهای عظام بر جریان قاعده لاقود در جنایت برمجانین و توسط مجانین اتفاق نظر دارند، اما در مورد جریان قاعده لاقود در جنایت بر صبی و توسط صبی اختلاف نظردارند، و هر یک در جهت اثبات ادعای خویش و رد نظر مقابل خود دلایلی را ارایه نموده اند.. هر چند نظر موافقان جریان قاعده لاقود به حق نزدیک تر است، اما قانونگذار ایران در تدوین قوانین از نظر مشهور تبعیت نموده است. در همین راستا مقاله حاضر با استفاده از شیوه تبینی تحلیلی و با هدف واکاوی حجیت قاعده لاقود در راستای اثبات ادعای خود مبنی بر قاعده بودن لاقود ضمن بررسی مواد قانونی مربوط به موضوع و خلاء های موجود در قانونگذاری، تدوین و نگارش شده است.

کلیدواژه ها:

قاعده لاقود ، عاقل ، بالغ ، مجنون ، صبی