مطلوبیت انتخاب راه آهن در رقابت با جاده برای حمل و نقل کانتینر در ایران

باوجود روبه رشد بودن حمل ونقل کانتینری در جهان، در ایران تنها 1.6 درصد از کل جابه جایی کالا توسط کانتینر حمل می گردد. درایران سهم حمل و نقل ریلی در جابه جایی کانتینر علیرغم مزایای نسبی آن به حمل ونقل جاده ای ناجیز است. در سال 1392 ازمجموع 6.5 میلیون تن کالای کانتینری حمل شد در کشور تنها 0.56 میلیون تن (8 درصد) از آن توسط را آهن حمل شده است. اینپژوهش با هدف بررسی دلایل برتری حمل و نقل جاده ای در جابه جایی کانینتر و عدم استقبال صاحبان بار از حمل و نقل ریلی انجامشده است. برای این منظور از مدل انتخاب وسیله لوجی دوگانه در ریل وجاده برمبنای اطلاعات برنامه های ثبت شده راه آهن وسازمان راهداری استفاده شده است. از منابع مختلف اطلاعاتی، مقادیر متغیرهای مرتبط با انتخاب وسیله کانتینر برای مبادی و مقاصدمختلف کشور محاسبه گردید. برترین مدل لوجیت در انتخاب وسیله ریل و جاده، براساس آزمون های مختلف آماری، شناسایی و براساس آن مهمترین متغیرهای تاثیر گذار در انتخاب شیوه حمل کانتینرمعرفی گردید. برترین مدل انتخاب وسیله حمل از متغیرهایبندر بودن مبدا، بندر بودن مقصد ، بار انبوه بالای 10000 تن، زمان جاده ای، زمان ریلی، مبدا- مقصد پرتردد، مبدا - مقصد فعالریلی و هزینه کل ریلی به جاده ای تشکیل شده است. سه متغیر زمان سفر جاده ای، زمان سفر ریلی و هزینه کل ریلی نسب به جاده ای با توجه به الاستیسیته بالا از تاثیرگذارترین متغیرها در این مدل بوده اند. مقایسه مقادیر پیش بینی کنند تناژ ریلی توسط این مرد وتناژ ریلی واقعی نشان داد که مدل به طور قابل قبولی می تواند نزدیک به واقعی پیش بینی کند. در پایان بر اساس مدل انتخابوسیله، راهکارهایی جه افزایش سهم بار ریلی پیشنهاد گردید است که اصلاح تعرفه ها، احداث بنادر خشک و زمان بندی خطوط ازمهمترین این راهکارهای هستند.

کلیدواژه ها:

انتخاب وسیله ، تحلیل همفزون ، حمل ونقل کانتینری ، راه آهن ، مدل لوجیت