بررسی سبک شناسانه ی تمهیدات عین القضات همدانی

موضوع این جستار بررسی سبک شناسانه ی کتاب تمهیدات اثر عین القضات همدانی است. هدف از این پژوهش، تحلیل و برر سی ویژگی های سبکی تمهیدات در سه محور واژگانی، د ستوری و بلاغی ا ست. نتایج حا صل از این پژوهش بدین شرح ا ست: در لایه ی واژگانی بسامد بالای واژگان و ترکیبات عربی؛ واژگان ذهنی و انتزاعی؛ رمزگان های سه نهاد شریعت، ت صوف و فل سفه قابل م شاهده ا ست. در لایه د ستوری نیز از آن جا که نثر جنبه ی خطابی دارد، بنابراین بسامد بالای جملات ندایی؛ ضمیرهای خطابی و فعل های خطابی دوم شخص بسیار است. سایر ویژگی های دستوری اثر عبارتند از: کاربرد حروف اضافه به جای یکدیگر؛ جملات مرکب؛ کاربرد آیات و احادیث در نقش د ستوری؛ ب سامد بالای شبه جمله ی دریغا؛ کاربرد فعل های غیر شخصی با وجه مصدری؛ جایگزینی((می))به جای((ب))بر سر فعل مضارع التزامی و امری؛ کاربرد افعال مجهول و حذف نهاد در برخی جملاتی که کنشگر اصلی خداوند است. در زمینه بلاغی نیز کاربرد برخی صنایع ادبی که با تار و پود آثار عرفانی گره خورده ا ست مانند: تضاد؛ متناقض نمایی؛ طرد و عکس؛ تشبیه؛ تمثیل و نماد، در این اثر نیز بسیار دیده می شود. همچنین بسامد بالای جملات پرسشی با معنای ثانویه ی جلب توجه و تاکید و نقش ترغیبی زبان از دیگر ویژگی های سبکی بلاغی این اثر است.

کلیدواژه ها:

تمهیدات ، سبک شناسی ، واژگانی ، دستوری ، بلاغی