سیری در برنامه درسی انسان گرایانه

بسیاری از متخصصان و برنامه ریزان درسی به جایگاه انسان به عنوان عامل اساسی در نظریه های برنامه درسی اندیشیده اند. آنان محور اصلی نظریات خود را بر مبنای انسان و ویژگی های منحصر به فرد او قرار داده اند. به اذعان کیلبارد ( 2004 ) انسان گرایان مدافع سنتی کهن بودند که بر پرورش قدرت استدلال و ضرورت مطالعه ی عالی ترین دستاوردهای میراث فرهنگی غرب تاکید می کرد. آنان بر این باور بودند که هدف اصلی تعلیم و تربیت اصلاح اجتماعی نیست، بلکه رشد قدرت استدلال در دانش آموزان است و اگر قدرت استدلال در دانش آموزان پرورش داده شود، می تواند به اصلاح و بهبود وضعیت جامعه منجر شود. توجه به انسان و ارزش و مقام وی در جهان هستی، از دیرباز مورد توجه بشر بوده است، هرچند گرایش به انسان در برخی ادوار تاریخی کم رنگ شده است. نظریه انسان گرایی به قابلیت ها و توانایی های بالقوه انسان ها در هنگام انتخاب و کنترل زندگی می پردازد. این نظریه دو مفروضه اساسی دارد. فرض اول اینکه مطالعه اشخاص کل نگرانه است و برای درک افراد باید رفتارها، افکار و احساسات آنها مطالعه شود. فرض دوم انسان گراها این است که انتخاب ، خلاقیت و شکوفایی انسان حیطه ی مهمی برای مطالعه است. بنابراین برای درک افراد، مطالعه ی حیوانات کافی نیست، بلکه باید افرادی را که از نظر روانشناختی دارای کار کردند و می کوشند تا قابلیت هاوتوان بالقوه ی خود را به حداکثر رسانند، مطالعه گردند. نهضت انسان گرایی نویدیک آموزش آزاد را می دهد که از محدوده ی نگرش سنتی خارج است. در این رویکرد معلمان، دانش آموزان خود را به اکتشاف عقاید به صورت آزادانه، طرح پرسش های باز و کسب احساسی خوب و مثبت درباره تجربیات یادگیریشان تشویق می کنند و مواردی نظیر استقلال رای، خود اتکایی، پذیرش خود را پرورش می دهند. در این مقاله تلاش می شود رویکرد انسان گرایی و تاثیرات آن در آمورش و پرورش و جایگاه عوامل مختلف آموزشی، توصیف و تبین گردد.

کلیدواژه ها:

تعلیم و تربیت ، برنامه درسی انسان گرایانه