مطالعه ساختارعلل وقوع حوادث شغلی در صنعت ساختمان ازسه بعد انسان، سازمان و فن آوری (HOT) با استفاده از روش RCA (مطالعه موردی: استان اردبیل سالهای 91 و 92)

نظر به وقوع روز افزون حوادث در صنعت ساختمان سازی و اختصاص حدود نیمی از کل حوادث کشور به این صنعت و حدود یک چهارم فوت شدگان در حوادث مربوط به این صنعت می باشند. عزم بر آن شد که نسبت به بررسی نقش عوامل سه گانه انسان ، سازمان و فن آوری (HOT) وچالشهای مدیریت ریسک و علل حوادث تحقیقاتی صورت گیرد و علل ریشه ای این نوع حوادث بر طبق روش RCA مشخص گردد. از این رو طی دوسال با مراجعه حضوری به محل های حوادث ساختمانی اعم از منجر به فوت و یا معلولیت و مشاهده، عکس برداری و فیلم برداری، مصاحبه و طرح سوالات باز و نیمه باز و بسته از ذینفعان حادثه و شهود نسبت به گردآوری اطلاعات اولیه و نهایتا علل ریشه ای اقدام شد. سپس با اخذ همکاری علمی از صاحب نظران امر، یافته های تحقیق اعتبارسنجی و دقت سنجی شد و یافته های نهایی بطور خلاصه و برمبنای سه عنصر انسان، سازمان و تکنولوژی بدین شرح بدست آمده اند: تمایل کارفرمایان به کسب بالاترین سود در کارگاه های ساختمانی و حذف هزینه های حیاتی ارتقا ایمنی، عدم وجود ضمانت اجرایی کافی آیین نامه ها، فقدان آموزشهای فنی، قانونی و ایمنی نزد کارگران، پیمانکاران، کارفرمایان، مهندسین ناظر و مجری ، سیستم ناکارآمد نظارتها چه درسطوح سازمانی و چه درسطوح عالیه (اداره کار، شهرداری، نظام مهندسی و...)، گسستگی برخی فرایندها ازنظامات تعریف شده ساختمانی، ناهماهنگی بین عوامل اجرایی، قراردادهای ناقص و شفاهی پیمانکاری، عدم اعتنا به روشهای کاری استاندارد و استناد به موارد منسوخ، ضعف خط مشی وتعهد مدیریت. سپس براساس آن یافته ها اقدامات اصلاحی و کنترلی لازم که می تواند آن علل ریشه ای را حذف نماید و عمدتا روی بحث آموزش و نظارت استوار است تعیین گردید که نتایج اصلی مورد انتظار این تحقیق بود. با توجه به سودمندی تحلیل علل ریشه ای در زمینه ایمنی پیشنهاد می گردد متولیان این صنعت با استفاده از این روش نسبت به بهبود وضع سازمان خود اقدام کنند.

کلیدواژه ها:

انسان ، سازمان ، فن آوری (HOT) ، حادثه ، علل ریشه ای ، روش RCA