تهیه نقشه حاصلخیزی خاک به منظور مدیریت مصرف کود در کشت برنج با استفاده از مدل Fuzzy_AHP و سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS )درکلات نادری

تعیین حاصلخیزی خاک برای مشخص کردن میزان کود دهی بسیار مهم است. بدون توجه به میزان حاصلخیزی خاک، با مصرف نادرست کودهای شیمیایی، نه تنها عملکرد کیفی و کمی محصولات کشاورزی بالا نمی رود، بلکه باعث می شود ضمن تحمیل هزینه های اضافی، تعادل عناصر غذایی در خاک به هم خورده و مسایل زیست محیطی نیز مطرح شود. بنابراین ارزیابی و تهیه نقشه حاصلخیزی خاک، ضروری است. در این پژوهش، نقشه حاصلخیزی خاک با استفاده از سامانه فازی- تحلیل سلسله مراتبی، در محیط GIS تهیه گردیده است. داده های ورودی، مقادیر اندازه گیری شده پارامترهای شیمیایی خاک شامل ظرفیت تبادل کاتیونی CEC، کربن آلی خاک OC، قابلیت هدایت الکتریکی ECe، قدرت یونی هیدروژن pH و عناصر غذایی خاک شامل نیتروژن کل Ntotal، پتاسیم K، فسفر P، گوگرد S، روی Zn، منگنز Mn قابل جذب از 11 واحد ارضی مطالعاتی خاک در منطقه منطقه کلات واقع در استان خراسان رضوی است. نقشه پراکنش هر یک از این پارامترها با روش میان یابی IDW تهیه شد. سپس برای هر یک از فاکتورهای مورد مطالعه، یک تابع عضویت فازی با توجه به راهنمای سایز (Sys,1993) تعریف گردید. در نهایت برای دستیابی به نقشه نهایی حاصلخیزی خاک در منطقه مورد مطالعه، از تکنیک AHP به منظور وزن دهی به فاکتورها در نرم افزار Expert Choice با نرخ سازگاری 0/05 استفاده شد. نتایج نشان داد کربن آلی خاک با میزان متوسط عمومی حدود 38,29 درصد بیشترین تاثیر و سهم در سطح حاصلخیزی خاک در منطقه مورد مطالعه داشته است. علیرغم بالا بودن نسبی میزان سایر فاکتورهای شیمیایی و عناصر غذایی در منطقه در زمان نمونه گیری، خاک منطقه از لحاظ ظرفیت حفظ عناصر غذایی در طول دوره و دوره های بعد در کلاس های ضعیف تا متوسط حاصلخیزی قرار دارد.

کلیدواژه ها:

خصوصیات شیمیایی خاک ، حاصلخیزی خاک ، سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS ، تکنیک فازی ، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP ، میان یابی ، IDW ، برنج