ساخت و بافت های دیاژنزی و پس از دیاژنز در معدن فلویوریت کمرپشت (شرق استان مازندران): تبیین و تفسیرهای زایشی

معدن کمرپشت واقع در جنوب شرقی دوآب در استان مازندران به صورت چینه کران در سنگ های کربناته بخش بالایی سازند الیکا (تریاس میانی) میزبان شده است. مشاهدات صحرایی نشان داد که بخشهای با قابلیت معدنکاری اقتصادی در افق های کربناته سازند الیکا دارای فلویوریت، باریت و گالن بوده که غالبا در شکستگی های واقع در مناطق گسله و حفرات کارستی رخ دادهاند. فلویوریتهای دانه درشت و شکلدار با رنگهای متنوع، حضور قابل ملاحظه باریت به شکل تودهای و رگهای، گالن فراوان و تماس نزدیک بین زونهای کانیسازی در کربناتهای میزبان کانسار (سازند الیکا) و شیلهای زغالی پیریتدار (قاعده سازند شمشک) به صورت گسله یا به شکل میانلایه از ویژگیهای بارز زمین شناسی معدن کمرپشت است. فلویوریت به شکل توده های منقطع، اما متراکم و حجیم با/یا بدون همراهی گالن اغلب حفرات و فضاهای خالی بین قطعات برشی سنگ آهک دولومیتی پرکرده است و کمتر به شکل دانه پراکنده، رگه چه های ظریف و ژیود رخداده است. باریت به صورت تجمعات توده ای و حجیم در حفرات انحلالی و کارستی و همچنین رگه هایی رخداده است که ساختهای شعاعی، برشی و گورخری را شامل میشوند. گالن به صورت رگه چه ای و برشی با اندازه ذرات متوسط تا درشت با یا بدون فلویوریت در سنگ میزبان اغلب دولومیتی و سیلیسی و همچنین غالبا به صورت رگه- رگه چه ای در درون و یا در حاشیه باریتهای توده ای رخ داده است. ساختها و بافتهای دیده شده در بررسی حاضر نشان داد که کانی سازی فلویوریت وکانه های همراه در دو مرحله همزاد با دیاژنز و بعد از دیاژنز رخ دادهاند. بر پایه این بررسی، کانسنگ های دارای بافتهای دانه پراکنده، استیلولایتی، ژیودی و ریز رگه چه ای به عنوان ساخت و بافتهای اولیه کانی سازی و همزاد با دیاژنز تفسیر شده اند؛ در حالیکه ساختهای شکافهپرکن مانند رگه ای و برشی با بافتهای جانشینی، شبکه ای و گورخری که عمده ساخت و بافتهای کانی سازی را در معدن کمرپشت شکل دادهاند، پس از دیاژنز بهدست آمدهاند. بازپویایی کانه های دیاژنتیک در نتیجه عملکرد محلولهای گرمابی ناشی از کوهزاد سیمرین و افزایش انحلال پذیری و دولومیتی و سیلیسیشدن سنگ میزبان احتمالا فرآیندهای اصلی مسوول در کانی سازی اپیژنتیک معدن کمرپشت بودهاند.

کلیدواژه ها:

معدن کمرپشت ، فلویوریت ، سازند الیکا ، مازندران