بررسی عوامل نهادی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی و حقوقی موثر بر مدیریت آب زیرزمینی در مزرعه (مطالعه موردی: تجربه کنیا)

افزایش تقاضا برای منابع آب، به دلایل مختلف از جمله افزایش تقاضا برای مواد غذایی، منجر به برداشت بیش از حد از منابع آب در تمام دنیا شده است. کشور ایران نیز از این امر مستثنی نبوده و با توجه به وضعیت خاص اقلیمی و قرار گرفتن در منطقه خشک جهان با بارندگی کمتر از متوسط جهانی و بالا بودن میزان تبخیر و محدودیت عرضه منابع آب در کشور، احتمال بروز بحران های اجتماعی ناشی از به خطر افتادن امنیت آبی وجود دارد. از طرف دیگر، مدیریت منابع آب در کشور بیشتر به دنبال حل مسیله آب از طریق مسایل فنی-مهندسی، انتقال آب، سد سازی و پروژه های سازه ای بوده است. این در حالی است که مشکل اصلی منابع آب در کشور، وجود سیستم مدیریتی ناکارآمد است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تجربه کشور کنیا در مدیریت منابع آب زیرزمینی در سطح کلان، حوضه آبریز و سطح مزرعه می‎باشد. برای این منظور، عوامل نهادی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی و حقوقی موثر بر مدیریت آب زیرزمینی در کشور کنیا مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان می دهد که کشور کنیا اقدامات مدیریتی فراوانی در حوزه های مورد بررسی انجام داده است و نتایج خوبی نیز در برداشته است. برخی از این اقدامات و توصیه های سیاستی که برای ایران ضروری به نظر می رسد عباتند از: اصلاح و تدوین قوانین، مشارکت کشاورزان در مدیریت، تمرکز زدایی از مدیریت، دریافت بازخوردهای مدیریتی از سطح مزرعه و حوضه آبخیز، شیوه های جدید و کارآمد آبیاری و ایجاد تشکل های مردم نهاد برای مدیریت آب در سطح حوضه آبخیز و مزرعه.

کلیدواژه ها:

مدیریت منابع آب ، عوامل اقتصادی ، نظام حقوقی و قضایی ، عوامل نهادی ، کنیا