تحلیل پایداری ساختاری و بلوکی– مطالعه موردی تونل انحراف آب سد پیر تقی اردبیل

تحلیل پایداری توده سنگ های دارای درزه از دیرباز مورد توجه مهندسان طراح سازه های زیرزمینی بوده است. و در این رابطه روش های مختلفی نیز ارایه شده است. یکی از روش های که برای تحلیل پایداری فضاهای سطحی و زیرزمینی مورد استفاده قرار گرفته شده، نظریه بلوکی است. در این مقاله از روش نظریه بلوکی برای تحلیل پایداری تونل انحراف سد واقع در50 کیلومتری شرق میانه و 45 کیلومتری جنوب غرب خلخال بر روی رودخانه قزل اوزن در استان اردبیل استفاده شده است. به این منظور با استفاده از برداشت داده های ناپیوستگی توده سنگ، ابتدا دسته درزه های اصلی به وسیله نرم افزار Dips شناسایی شده است. در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار Easy.kbt که بر اساس نظریه بلوکی طراحی شده است، بلوک های مسیر تونل، جانمایی آن ها، حجم و جهت لغزش آن ها تعیین می-گردد. سپس با استفاده از جهت لغزش و برایند نیروهای موثر وارد بر بلوک ضریب ایمنی محاسبه شده و بلوک های بحرانی با توجه به ضریب ایمنی و حجم آن ها شناسایی شده است. امتداد های مختلفی برای تونل انحراف آب مورد آزمایش قرار گرفته و بر اساس ضریب ایمنی، حجم بلوک ها و تعداد بلوک های تشکیل شده بهترین امتداد برای تونل مشخص گردیده است. نتایج این بررسی با نرم افزارUnwedge نیز مقایسه گردید و مشاهده شد که ضریب ایمنی و حجم بدست آمده از نظریه بلوکی تا اندازه ای پایین تر از مقادیر بدست آمده با نرم افزار Unwedge می باشد و لذا حساسیت روش نظریه بلوکی به تغییر فاکتور های موثر بر پایداری بلوک ها بیشتر است. به همین دلیل و از آن جهت که این روش می تواند برای بلوک هایی با هر تعداد وجه به کار رود، می توان از آن به عنوان روش مناسبی دیگر در تحلیل پایداری تونل های سنگی به کار برد.

کلیدواژه ها:

نظریه بلوکی ، تحلیل پایداری ، تونل انحراف ، نرم افزار Easy.kbt