کاروانسرا ها و مجموعه های خدماتی رفاهی

کاروانسراها بناهایی اند که جهت اسکان موقت و استراحت کاروانیان در مسیر راه ها ایجاد شده و تحت تاثیر تحولات اخیر در عرصهءحمل و نقل و ارتباطات،کارآیی خود را از دست داده و به ویرانه هایی بدل شده اند. پیشینهء وجود این بناهای امن در ایرانبه زمان هایدور برمی گردد و حتی بنا به اظهار نظرهای مورخان می توان ایران را خاستگاه اینگونه از بنا به حساب آورد.طرح و نقشه کاروانسراها در طی قرون متمادی دستخوش تغییرات چندانی نشده اند و اساس آنها شامل ایجاد باربندها و فضاهایاطاق مانندی است که پیرامون حیاط وسط ساخته شده و تنها یک ورودی دارند.کاروانسراها را می توان حاصل اندیشهء ایرانیان باستانو ازاینرو، تبلوری از بخشی از فرهنگ این مرز و بوم دانست.بدین ترتیب مطالعه هرچه بیشتر این بناها،شناخت ما را نسبت بهزیرساخت های فرهنگیمان غنی تر می کند. بررسی کاروانسراها در عصر صفوی از آن جهت دارای اهمیت است که این دوران حاویویژگی های منحصر به فردی است که از بارزترین آنها فعالیت فراوان عمرانی در زمینهء راهها و به ویژه ساخت این بناهاست. در اینمقاله سعی شده است که بررسی در مورد انواع کاروانسراها در اقلیم های مختلف صورت گیرد بعد از آن نقش های مجموعه های بینراهی مورد مطالعه قرار گرفته است. گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و اسنادی است.

کلیدواژه ها:

کاروانسرا ، خدماتی رفاهی ، مجتمع های بین راهی