مقایسه نظریه فطرت عقل با انسان معلق در اندیشه سینوی

کاربرد علم حضوری و شهودی از ابن سینا از اهمیت درخور توجهی برخوردار است. به همین دلیل نظریه انسان معلق وی نمونه بارز کاربرد مقام شهود محسوب می شود. متناسب با این نظریه می توان از نظریه دیگر یاد کرد که به نظریه فطرت شهرت دارد. شباهت دو نظریه یاد شده در این مقام و استفاده از الفاظ مشابه مبنی بر توجه به مقام، فی نفسه نگارندگان را به مقایسه تطبیقی میان این دو نظریه برانگیخته است. نتیجه احتمالی این تحقیق تقدم نظریه انسان معلق به نظریه فطرت، ان هم در یک ارتباط طولی از حیث مبانی و لوازم و ملاک های این دو نظریه است. در مجموع می توان گفت که نظریه انسان معلق در اثبات جوهریت نفس به حیطه نفس شناسی و نظریه فطرت در مقام تمایز میان بدیهیات یقینی با سطح عامه، به حوزه معرفت شناسی مربوط می شود. تاملی در درک ادراکات نفتی نشان می دهد که ملاک فخررازی مبنی بر وسط یا عدم وسط در تشخیص قضایای اولین و غیر اولی، بر ملاک ابن سینا تقدم معرفتی دارد. بدین ترتیب می توان مطلع گردید سخت گیرانه فخررازی، علامه حلی و خواجه نصیرالدین طوسی منفی در تعیین اولیات به عنوان تنها قسم بدیهی و وجه را خود، با ارجاع به مقام انفسی و ادراک مقام نفس و پسانفس مدلل کرد.

کلیدواژه ها:

ابن سینا ، علم حضوری ، انسان معلق ، نظریه فطرت ، مبناگروی ، سخت گیرانه