بررسی ترسالی و خشکسالی های جلگه مغان با استفاده از مدل سازی به روش فازی و کلاسیک

جلگه ی مغان که به عنوان بخشی از فرورفتگی ارس - کورا، پست ترین نقطه ی شمال باختری ایران و یکی از کانون های توانمند کشاورزی این سرزمین محسوب می گردد، در منتهی الیه ضلع شمالی استان اردبیل و در مجاورت رود ارس قرار گرفته است. میانگین ارتفاع 100 متری این پهنه و قرار گیری آن در حاشیه ی فلات مرتفع آذربایجان باعث گردیده تا با برخورداری از شرایط آب و هوایی گرم و در عین حال کم باران، الگوی مستثایی نسبت به ویژگی های عمومی آذربایجان داشته باشد. به همین جهت برپایه ی داده های آماری 21 ساله (1985-2005) ایستگاه پارس آباد و نقشه های سطح زمین 500 هکتوپاسکال و با استفاده از توابع عضویت فازی و کلاسیک و نرم افزار MATLAB برای سه حالت خشکسالی، نرمال و ترسالی نسبت به تهیه نمودار و تحلیل داده ها اقدام گردیده است. برای تحلیل و بررسی وضعیت، شدت و دوام خشکسالی ها و ترسالی ها از شاخص های فازی استفاده شده است که با مقایسه روش کلاسیک و فازی این نتیجه عاید می گردد که براساس روش کلاسیک، در سال 1996 با بارش 153 میلی متر، وضعیت خشکسالی شدید رویداد است. در حالی که در روش فازی در همین سال درجه ی عضویت تابع خشکسالی 47/0 بوده و درجه عضویت تابع نرمال 53/0 و درجه ی عضویت تابع ترسالی صفر میباشد، یعنی احتمال رویداد خشکسالی و نرمال به ترتیب 47و53 درصد اما با درجه عضوتی های متفاوت بوده است لذا روش فازی نسبت به روش کلاسیک در مواجهه با پدیده های مبهم و با دقت پایین، دقیق تری می باشد. به طور کلی بااستفاده از روش فازی در مجموع 10 سال دارای درجه عضوتی بالای 89/0 (بیش از 89%احتمال وقوع ترسالی وجود داشته)، در حالی که با روش کلاسیک 6سال جزء سال های ترسالی محسوب می شوند.

کلیدواژه ها:

جلگه ی پارس آباد ، ترسالی ، خشکسالی ، توابع عضویت فازی و کلاسیک ، نرم افزار MATLAB