مدل ارزیابی عملکرد واحدهای پژوهشی

در کشور139 واحد پژوهشی وجود دارد که از وزرات علوم، تحقیقات و فناوری مجوز قطعی دریافت کرده اند. 15/88 درصد این واحدها متعلق به نهادهای دولتی هستند و از بودجه عمومی کشور استفاده می کنند. از این تعداد 24 واحد پژوهشی دارای ردیف مستقل بودجه هستند و بقیه بودجه خود را یا از طریق بودجه نهاد مربوط و یا در اغلب موارد از طریق قراردادهای پژوهشی تامین می کنند. معاونت پژوهشی وزارت علوم نیز ردیف بودجه ای بنام بودجه حمایتی دارد که آنرا بین واحدهای پژوهشی بدون ردیف بودجه مستقل توزیع می نماید تقسیم ناعادلانه اعتبارات پژوهشی چه از طرف سازمان مدیریت و برنامه ریزی و چه از طرف معاونت پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیازمند سنجش عملکرد واحدهای پژوهشی از طریق یک مدل ارزیابی عملکرد و درجه بندی واحدها برحسب عملکردشان است تا بودجه بیشتری به واحدهای با عملکرد بهتری اختصاص یابد. در مطالعات شورایعالی انقلاب فرهنگی در سال 1382 آمده است که سهم تحقیقات در تولید ناخالص داخلی بسیار ناچیز می باشد و اثربخشی فعالیتهای تحقیقاتی در کشور کافی نیست. به عبارت دیگر واحدهای پژوهشی در کشور که اغلب محققین را در خود جای داده اند. سهم شایسته ای در افزایش تولید کشور ندارند. در این مطالعه در سایر شاخصهای علمی نیز وضعیت برهمین منوال است. بطور مثال تعداد تولیدات علمی ایران درسال 2000 در پایگاههای ISI، فقط 12/0 درصد تعداد تولیدات علمی جهان است و با تعداد اختراعات ثبت شده ایران در سال 1999، 310 مورد گزارش شده است که در مقایسه با مقام اول همین سال با تعداد 121930 اختراع ثبت شده، بسیار اندک است. اما آمار اعتبارات پژوهشی نیز در مقایسه با سایر کشورها نشان میدهد که سرمایه گذاری تحقیقاتی در کشورما عمدتاً از طرف دولت انجام می گیرد و بسیار ناچیز است. بعنوان نمونه ارقام مربوط به درصد هزینه های تحقیقاتی از تولید ناخالص داخلی در سال 1997 نشان می دهد سوئد 54/3 درصد، ژاپن با 9/2 درصد و آمریکا با 6/2 درصد رتبه های اول تا سوم را دارند و ایران با 3/0 درصد بعد از کشورهای تازه صنعتی شده آسیا با 1/1 درصد، کشورهای فدراتیو روسبه با 9/0 درصد، کشورهای در حال توسعه با 7/0 درصد قرار گرفته است. متوسط اختصاص هزینه های تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی (GDP) در جهان 6/1 درصد میباشد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی عملکرد پژوهشی ، مدیریت دانش و نوآوری ، شاخص های ارزیابی پژوهشی