آرای کلامی و تفسیری اباضیه

در بسیاری از متون کهن تاریخی و فرقه شناسی، اباضیه به عنوان یکی از فرقه های خوارج به شمار آمده اند، ولی پیشوایان فکری اباضیه برای خارج ساختن فرقه خویش از انزوا و تنفری که دامنگیر خوارج شده است می کوشند تا اباضیه را از شمار فرقه های خوارج خارج سازند و نام خوارج را تنها زیبنده فرقه هایی تندرو چون ازارقه و نجدیه و صفریه بشناسانند.آنها در توجیه این که فرقه نویسان ومورخان، اباضیه را ازخوارج به شمار آورده اند می گویند، اطلاق نام خوارج بر اباضیان بر اثر سهل انگاری مورخان و فرقه نویسان است ؛ زیرا اباضیه از دشمنان سیاسی بنی امیه و بنی العباس به شمار می آمدند و امامت و خلافت را تنها سزاو ار بنی امیه و بنی العباس و علویان یا قریش نمی دانستند و معتقد بودند هر مسلمان صالحی می تواند امام وخلیفه شود و ازآن جهت اباضیه با فرقه های تندرویی که به راستی نام خوارج زیبنده آنهاست متحد و هم عقیده تلقی شدند.