معرفی هنر موزاییکسازی و بررسی نقوش آن؛ از تمدن یونان تا شروع دوره اسلامی

هنر موزاییک کارى به عنوان یک عنصر تزیینى در بنا، از قدمتى چندین هزار ساله برخوردار بوده و در تمدن هاى بین النهرین، یونان، روم، بیزانس و تمدن اسلامی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. هنر به وجود آوردن تصاویر، نقوش و نگاره هایی به شکل کف پوش و تابلوهایی برای پوشش کف و دیوارهای بناهایی نظیر کاخ ها، حمام ها، اماکن عمومی، منازل خصوصی و... درگذشته مورد استفاده قرار داشت، که نوعی عنصر تزیینی در بناها به شمار می رود و در ساخت آن از اجزای کوچکی با ابعاد ریز از جنس صدف، شیشه، سنگ، سفال، کاشی، آجر و... با نام تسره استفاده می شود. اولین نمونه موزاییک کاری که تاکنون کشف شده است، مربوط به ساختمان یک معبد در بین النهرین به نام معبد اوروک می باشد. باستان شناسان، تاریخ این معبد را وابسته به نیمه دوم هزاره ی سوم قبل از میلاد می دانند. تزیین این ستون با روشی شبیه موزاییک و با استفاده از قطعات مخرطی شکل سفالینه های رنگ ساخته شده است. در جهان باستان، یونانیان بودند که تکنیک هنر موزاییک را بسط و توسعه دادند. در حفاری های باستان شناسی مربوط به تمدن یونان، یک سنگ فرش کشف شد که با استفاده از سنگ ریزه های رنگی ساخته شده است، این سنگ فرش گام های آغازین هنری است که امروز به عنوان موزاییک شناخته می شود. بعدها در یونان و روم به صورت هنری شاخص و پیشرفته ریشه دواند و موزاییک هایی زیبایی با نقوش گیاهی، اساطیری، تاریخی، الهه ها و... ساخته شد. در دوران ساسانی، بعد از پیروزی شاپور اول بر رومیان، این هنر در بیشاپور تجلی یافت. پژوهش پیش رو با استفاده از روش های علمی- پژوهشی به مطالعه و بررسی هنر موزاییک سازی، نقوش و هنر موزاییک سازی در تمدن های مختلف، کاربرد موزاییک به عنوان هنری تزیینی، معماری، تکنیک های ساخت آن و مواد و مصالح این هنر پرداخته است. در این مقاله با روش تحلیلی تطبیقی به مقایسه نقوش تمدن های مختلف پرداخته و تاثیرات و نفوذ نقوش و شیوه های ساخت این هنر را در تمدن های پیش از اسلام تا آغاز دوره ی اسلامی مورد بررسی قرار می دهد. علاوه بر این، هدف از این مقاله تعریفی صحیح و جامع از هنر موزاییک و کاشی معرق است.

کلیدواژه ها:

موزاییک ، هنر یونانی ، رومی ، بیزانس ، ساسانی و هنر اسلامی