پایشز خشکسالی مناطق شمالی ایران از دیدگاه شاخص های متعددخشکسالی هوا شناسی

سیستم های پایش در راستای تدوین طرح های مقابله با خشکسالی و مدیریت فعال آن، از ضروری ترین ابزار طراحی برای بررسی تغییرات مکانی و شدت خشکسالی در یک ناحیه می باشند و بر اساس هشدارهای این سیستمها، زمان و نوع عملیات پیش بینی شده برای مقابله با خشکسالی فعال می شوند. بر این اساس سیستم های پایش در تدوین طرح های مقابله با خشکسالی و مدیریت آن از اهمیت زیادی برخوردار هستند که بدین منظور از شاخص های خشکسالی برای بیان کمی این پدیده استفاده می گردد. در این مطالعه با توجه به وضعیت آماری بارندگی ایستگاههای سینوپتیک موجود در مناطق شمال ایران، داده های بارش سالانه 5 ایستگاه سینوپتیک رشت، بابلسر، انزلی، گرگان، رامسر در یک دوره 45 ساله انتخاب گردید. پس از بررسی صحت داده ها و انجام آزمون داده های پرت، همگنی داده ها با استفاده از روش جرم مضاعف بررسی گردید. نواقص آماری داده ها از روش همبستگی بر طرف شده و سپس مقادیر شاخص های RAI ،PNP و نیچه، SPI و SIAP محاسبه گردید. بر اساس شاخص های متعدد خشکسالی با درجات متعدد در تمامی ایستگاه ها به وقوع پیوسته است. شدت و فراوانی خشکسالی در سه دوره 15 ساله بررسی شد. بر این اساس، بر مبنای شاخص های RAI ،SIAP شدیدترین خشکسالی ها در 15 سال اول مورد مطالعه (1973-1959) و بر مبنای شاخص PNPI و SPI و نیچه شدیدترین خشکسالی ها در 15 سال سوم مورد مطالعه (2003-1989) بوقوع پیوسته اند. بیشترین وقوع خشکسالی بر اساس شاخص PNPI مربوط به ایستگاه رامسر، بر اساس شاخص RAI، مربوط به ایستگاه گرگان، بر اساس شاخص نیچه مربوط به ایستگاه بابلسر، بر اساس شاخص SPI مربوط به ایستگاه رشت، بر اساس شاخص SIAP مربوط به ایستگاه های بابلسر و رشت بوده است. براساس شاخص های متعدد فراگیرترین سال های خشک مربوط به سال های 1991، 1995 بوده است.

کلیدواژه ها:

خشکسالی هواشناسی ، شمال ایران ، ، SIAP ، SPI