تغییر الگوی کشت اراضی سبک بافت ساحل دریای خزر از برنج به محصولات صیفی به منظور استفاده بهینه از آب در سالهای کم آبی

رسوبات ساحلی بعلت دارا بودن بافت درشت و شن فراوان قابلیت نگهداری آب و مواد غذایی مورد نیاز گیاهانی مثل برنج را ندارند. جهت اثبات علمی تناسب این اراضی برای کشت برنج مطالعه ایی در نوار ساحلی جنوب دریای خزر استان گیلان انجام گرفت. برای انجام این مطالعه ابتدا مطالعات خاکشناسی و نقشه برداری خاک های منطقه انجام و سپس با استفاده از مدل محاسبه پتانسیل تولید آب و هوایی فائو (FAO)، با استفاده از میانگین 50 ساله داده های آب و هوایی استان گیلان پتانسیل تولید آب و هوایی (Potential yield) برای برنج محلی محاسبه گرید. با استفاده از مطالعات پرسشنامه ای تمامی هزینه ها و درآمدهای ناشی از تولید برنج جهت محاسبه تولید سر به سر و همچنین تولید واقعی (actual yield) جمع آوری گردید. سپس با استفاده از جداول نیازمندیهای آب و هوایی و خاکی برنج، شاخص اراضی به روش ریشه دوم (قدیر) و استوری محاسبه و کلاس تناسب اراضی منطقه برای کشت برنج تعیین گردید. شاخص اراضی محاسبه شده برای رسوبات ساحلی زیر کشت برنج حدود 14 می باشد که در کلاس N1 (نامناسب برای کشت برنج) قرار می گیرد. این شاخص برای خاک های اراضی جلگه ای حدود 60 یعنی در کلاس S2c می باشد. نتایج نشان می دهد که اراضی فوق الذکر برای کشت برنج نامناسب هستند و بدلیل نفوذپذیری 3 الی 4 برابری این اراضی نسبت به خاک های مناطق جلگه ای میزان مصرف آب در این اراضی 3 الی 4 برابر خواهد بود که با توجه به کمبود آب مخصوصا در سالهای اخیر، خروج این مناطق از زیر کشت برنج می تواند در صرفه جویی در مصرف آب بسیار موثر باشد. این اراضی برای کشت دیم محصولاتی نظیر هندوانه، خیار و کدو بسیار مناسب و اقتصادی بوده و درآمد ناشی از تولد محصولات فوق به مراتب از برنج بیشتر می باشد.

کلیدواژه ها:

اراضی ساحلی ، برنج ، گیلان ، دریای خزر ، تناسب اراضی