تغییر اقلیم و اثر آن برمیزان مصارف آب کشاورزی

تغییر اقلیم و افزایش درجه حرارت یکی از مسائل مهم زیست محیطی بشر به حساب می آیدکه میتواند برکشاورزی یک منطقه اثربگذارد. تبخیرتعرق پتانسیل و نیاز آبی الگوی کشت هر منطقه متاثراز تغییرات اقلیمی خواهدبود.مقاله حاضر برگرفته از پژوهش بررسی تغییر اقلیم دراستان خراسان است که دربخشی از این تحقیق به بررسی مصارف آب کشاورزی در دشت مشهد می پردازد. محدوده موردمطالعه درطول جغرافیایی ´20-°58 و ´8-°60 درجه شرقی وعرض جغرافیایی ´0-°36 و ´5-°37 شمالی در استان خراسان رضوی قرارگرفته است .متوسط دمای دشت 5/12 درجه و بارش سالانه6/278 میلیمتر است.نتایج نشان میدهدکه نیازآبی در50ساله اخیر وبویژه در25سال دوم (1975-2000)دارای روند صعودی است.براساس نتایج مدل جهانی تغییر اقلیم،مقادیر تبخیرتعرق برای دوره 2000-2050 محاسبه گردید.درماههای ژانویه تا سپتامبر نسبت تبخیرتعرق ماهانه 50ساله اخیر با 50ساله آینده بزرگترازیک است.این نسبت بین 05/1 تا 22/1بوده ونشان دهنده افزایش 22درصدی نیازآبی دردوره منتهی به2050است.حجم کل نیازخالص آبی برای الگوی کشت فعلی 410 میلیون مترمکعب درسال برآوردگردید درحالی که این رقم برای دوره 50ساله آینده490 میلیون مترمکعب است که افزایش19درصدی راشامل میشود.نیازآبی برای اغلب محصولات الگوی کشت 22درصد افزایش خواهدداشت.کمترین افزایش مربوط به یونجه با 14درصدبدست آمد. درشرایط تغییر اقلیم مصارف آب در بخش کشاورزی دراین دشت به 4/1388 میلیون مترمکعب میرسد که ازمنابع سالانه بیشتر است.کمبود در شرایط تغییر اقلیم به 198% در ماه تیر خواهدرسید. ضریب بحران کم آبی سالانه و ماهانه در شرایط فعلی 98/0 و 4/2 و در شرایط تغییر اقلیم 15/1 و 3 خواهد بود.این اعداد نشان دهنده وضعیت فوق بحرانی دراین منطقه است.نتایج نشان میدهد که با شرایطگرم شدن هوا و تغییر اقلیم ناشی از صنعتی شدن و گازهای گلخانه ای با فرض خوشبینانه ثابت بودن منابع آب،مصارف آب کشاورزی که عمده مصرف نیزهست به شدت افزایش خواهد یافت و برای مقابه با آن بایستی راهکارهای مدیریتی اتخاذ گردد.