مهار آفت کرم سیب (Tortricidae.:Lep.) (L (pomonella Cydia با استفاده از روش اخلال در جفتگیری با فرمونهای مصنوعی در استان خراسان رضوی

کرم سیب pomonella Cydia یکی از آفات کلیدی سیب در استان خراسان رضوی است که هر ساله خسارات فراوانی را به این محصول واردمیسازد. روشهای متعددی در دنیا به منظور کنترل کرم سیب و جلوگیری از ایجاد ضایعه و خسارت به محصول سیب مورد استفاده قرار گرفته است. درحال حاضر کنترل شیمیایی با استفاده از انواع حشرهکشها از جمله متداولترین روشهای مدیریت این آفت کلیدی در کشور محسوب میگردد . لارو کرم سیب زمستان را در پناهگاه خود و زیر پوست تنه درختان و زیر کلوخهها میگذراند و همزمان با شکوفه کردن درختان سیب در اوایل بهار، لاروهاتبدیل به شفیره میشوند. اولین پروانهها، مصادف با ریختن آخرین گلبرگهای درختان سیب در طبیعت ظاهر میگردند. شب پره های ماده پس از جفتگیری، شبانه تخمهای خود را روی برگهای نزدیک گلها و در نسلهای بعدی روی میوه یا دم میوه قرار میدهند. لاروهای جوان پس از مختصرتغذیه داخل میوهها جوان میشوند و از گوشت میوه تغذیه مینمایند لاروهای کامل پس از تغذیه، میوه را ترک نموده و به پناهگاه خود رفته و شروع به تنیدن پیله مینمایند. حشرات نسل دوم در تابستان ظاهر میشوند. در این تحقیق، با هدف حذف سمپاشی علیه کرم سیب و به حداقل رساندن استفاده ازترکیباتشیمیایی روی این محصول، میزان توانایی فرمونهای جنسی مصنوعی در کنترل کرم سیب بر اساس روش اخلال در جفتگیری در شهرستان قوچان مورد بررسی قرار گرفت و کارایی آن در مقایسه با روش شیمیایی در سال 1392 ارزیابی شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی درسه تیمارو 20 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل اخلال در جفتگیری، اخلال در جفتگیری+ سمپاشی و سمپاشی طبق عرف محل بودند. تعداد 1000 عدد از محملها که به صورت مفتول سیمی دو رشتهای تهیه شده بود در هر هکتار روی درختان نصب شد. فرمونها در ابتدای فصل و قبل از ظهور اولینپروانههای نر نصب شدند. نمونهگیری از حشرات بالغ کرم سیب با نصب 3 عدد تله چسبی دلتا صورت گرفت. 20 تا25 روز بعد از شروع فعالیت هر نسل آفت، 25 میوه به صورت تصادفی از جهتها و ارتفاعهای مختلف به تفکیک سالم و آلوده یادداشت شدند. بر اساس نتایج این تحقیق، بیشترین میزان صید در تلههای مربوط به تیمار سمپاشی، با اختلاف معنیدار نسبت به دو تیمار دیگر مشاهده شد. اختلاف بین تیمارهای اعمال شده در هر دو صفت جمعیت کرم سیب و درصد میوههای آلوده معنیدار شد (01/0≤p ،(بهطوریکه دو تیمار اخلال در جفتگیری و اخلال در جفتگیری+ سمپاشی هر دوبه یک نسبت و با اختلاف معنیدار، نسبت به تیمار سمپاشی عرف، در کنترل جمعیت آفت و کاهش درصد میوههای آلوده موفقتر بودند. کمترین درصد آلودگی میوه مربوط به تیمارهای اخلال در جفتگیری و اخلال در جفتگیری+ سمپاشی عرف بود. بیشترین درصد آلودگی در تیمار سمپاشی عرف محل مشاهده شد که نمایانگر کنترل ضعیفتر آفت در این تیمار میباشد. آفت دارای سه نقطه اوج پرواز بود. دو تیمار اخلال در جفتگیری و اخلال+ سمپاشی در طول فصل زراعی با اختلاف معنیداری نسبت به تیمار سمپاشی طبق عرف محل بهترین کنترل جمعیت آفت را داشتند. بر این اساس، تاثیر کنترلی فرمونهای نصب شده در نسلهای اول و دوم آفت مشهودتر بود و در نسل سوم، به دلیل عدم پایداری و کاهش تاثیر فرمون در محیط، میزان آلودگی، افزایش پیدا کرد.

کلیدواژه ها:

اخلال در جفتگیری ، تله ، خراسان رضوی ، فرمون جنسی ، کرم سیب