ارزیابی پایداری فرهنگی و محیطی، در مکان یابی شهرهای جدید در ایران

ایجاد شهرهای جدید به منظور پاسخگویی به نیازهایی مانند جذب سرریز جمعیتی، تامین مسکن و بسیاری از عوامل دیگر صورت می گیرد، اما به خاستگاه آنها در فرآیند توسعه پایدار از دیدگاه برنامه ریزی و طرح ریزی محیطی توجهی نمی شود. کاربرد مفاهیم پایداری و اهداف توسعه پایدار در جهت کاهش اتلاف انرژی و آلودگی محیط زیست و برآوردن نیاز استفاده کنندگان، مبحثی به نام توسعه پایدار را به وجود آورده است لذا بررسی آن به عنوان الگویی مناسب برای دستیابی به طرح های پایدار و مردمی ضروری به نظر می رسد. این مقاله در نظر دارد علاوه بر بررسی این الگوهای پایدار، اصول و ارزش های تکرار پذیر حاکم بر آنها را به منظور به کارگیری در فرایند برنامه ریزی و عمران شهری شناسایی نماید. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی است که با هدف توسعه ی دانش طراحی در محلات و فضاهای مسکونی به منظور ارتقای پایداری با کشف اصول تکرار پذیر آن در طراحی مسکن ایرانی و از طریق مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی انجام شده است. در این مقاله پایداری از سه بعد محیطی، فرهنگی و اقتصادی مورد واکاوی قرار گرفت و ارزش های حاکم بر آن استخراج شد. نکته ی اساسی در فهم کاربردی بودن ارزش های استخراج شده می باشد . در نوشتار ذیل به بررسی مهمترین ویژگی های اجتماعی- فرهنگی حاکم بر محلات و نیز خصوصیات کالبدی فضایی آنها پرداخته است. جهت انجام این مهم، شاخص ترین خصوصیات فرهنگی اجتماعی شهرها تحت عناوین جامعه شناسی شهرها، محله، روابط اجتماعی حاکم بر شهرها، اکولوژی شهری و نشانه های شهری مورد مطالعه قرار گرفته و از سوی دیگر، خصوصیات کالبدی فضایی شهرها در قالب بافت، وسعت و اندازه، شکل، محدوده و موقعیت، سیمای شهر، و مرکز خدماتی شهر، بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

هویت محله ای ، محله های شهری ، تحول ساختاری ، پایداری اجتماعی ، پایداری فرهنگی