قنات، کهن الگوی فرهنگی تمدن کاریزی ایران باستان در حیات جوامع روستایی و شهری (نمونه موردی: روستا مصر)

نظام و سیستم حیات کلان شهرها وابسته به حیات روستاها میباشد. بخش قابل ملاحظهای از سکونتگاههای ایران را روستاهای واقع در حاشیه کویر تشکیل میدهند، روستاهایی که امروزه به دلیل خشکسالیهای پی در پی، رعایت نشدن اصول مربوط به نگهداری و حفاظت منابع آب، خالی از سکنه شدهاند. هدف به جریان افتادن حیات؛ در دل کویر در طول تاریخ ذهن خلاق بشر را به خود مشغول داشته، تا به شیوههای گوناگون در جستجوی کشف راهحلهای بدیع و خلاقانه برای رفع این مساله بوده است. استخراج آبهای زیرزمینی به صورت قنات، به عنوان یکی از پدیدههای شگفت انگیز دست ساختهانسان، توجه بسیاری از مورخان و پژوهشگران را نیز به خود جلب نمودهاند. این پدیده علاوه بر آبرسانی به صورت مستقیم، به صورت غیر مستقیم بر ساختار فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، معماری و شهرسازی جوامع و نهایتا در محیطزیست و حیات آدمی نیز تاثیر گذاشته است، در این تحقیق از طریق تعریفسازمان و سازمان طبیعی سیستم قنات به بازخوانی مجدد و بار دیگر با تعریف تمدن کاریزی به احیا روستا مصر پرداخته میشود. این مقاله، ضمن مطالعه و بررسی فنآوری پایدارقنات در فرهنگ ایرانی و تاثیر آن بر محیط زیست و منظر طبیعی، به امر ضرورت ترویج استفاده از این اثر، در جنبههای فنی زیست محیطی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن میپردازد. بررسیهای اولیه در روستا مصر از طریق مطالعات - کتابخانه ای و میدانی آغاز، و با انتخاب روش توصیفی تحلیلی به رابطه تاثیرات برون سازمانی قنات و نحوه عملکرد آن در روستا مصر میپردازد.

کلیدواژه ها:

قنات ، الگو ، فرهنگ ، تمدن ، کاریز ، روستامصر