آزمونهای بیوشیمیائی خون : مروری براثرمواد ضد انعقاد مختلف و مقایسه پلاسما با سرم خون در حیوانات

مواد ضد انعقاد افزودنیهائی می باشند که از انعقاد خون و یا پلاسما جلوگیری نموده و باعث می شوند تا غلظت یا میزان موادی که اندازه گیری آنها در خون مورد در خواست است قبل از مرحله اندازه گیری دستخوش کمترین تغییرات ممکن گردد . جلوگیری از انعقاد خون با مکانیسمهای متفاوتی صورت می گیرد : خارج کردن یون کلسیم ( از اجزاء مهم انعقاد ) از محیط که در این رابطه EDTA ، سیترات سدیم و فلوراید را می توان نام برد و یا جلو گیری از ایجاد و یا عمل ترومبین که هپارین مهمترین ماده ضد انعقاد این گروه است . سرم خون که به دنبال لخته شدن خون و بعد از سانتریفیوژ آن بدست می آید نمونه ارجح جهت آزمایشات شیمی بالینی است . اما پلاسمائی که همراه با ماده ضد انعقاد مناسب تهیه شده است ممکن است در مواردی از ارزش برابر با سرم خون و یا حتی برتر از آن برخوردار باشد . باید در نظر داشت که برای اندازه گیری برخی از عناصر کمیاب ، آمونیاک ، گازهای خون و نیز Ph خون خون کاملی که بر روی ماده ضد انعقاد مناسب گرفته شده باشد نمونه مناسب می باشد . هپارین بیشترین مورد استفاده را در آزمونهای شیمی بالینی خون دارد در مقابل EDTA به خصوص جهت آزمونهای خون شناسی استفاده می گردد و اکثر نمونه های ارسالی به آزمایشگاه جهت آزمونهای خون شناسی بر روی آن گرفته می شوند . سیترات سدیم عمدتا جهت انجام آزمونهای انعقادی مورد استفاده است و علت اینکه اثرات ضد انعقادی آنرا به سادگی می توان با اضافه کردن کلسیم به نمونه بر طرف نمود . لازم به ذکر است که سیترات سدیم و مشتقات آن بع عنوان ماده ضد انعقاد ارجح برای انتقال خون به کار می رود زیرا سیترات به سرعت در کبد متابولیزه شده و از جریان خون پاک می شود . استفاده از فلوراید محدود بوده و عمدتا برا اندازه گیری گلوکز خون به کار می رود . جهت جلوگیری از انعقاد خون 0/1 میلی لیتر از محلول 10 درصد EDTA از منعقد شدن 5 میلی لیتر خون کفایت می کند . لازم به ذکر است که نمک پتاسیم EDTAاز سایر انواع آن به دلیل حلالیت بیشتر بهتر است . از سیترات سدیم به صورت محلول با غلظت 3/2 تا 3/8 درصد استفاده می شود . یک قسمت از این محلول برای ممانعت از انعقاد نه قسمت خون کافی است . رقیق شدن خون به دنبال استفاده از سیترات سدیم باعث ایجاد خطا در اندازه گیریها می گردد . از هپارین بیشتر به صورت مایع استفاده می شود . 10 تا 20 واحد از آن از منعقد شدن 1 میلی لیتر خون جلوگیری می در حالات اورژانس استفاده از پلاسما می تواند باعث تسریع در روند انجام آزمایشها و تشخیص گردد چرا که جدا کردن سرم به طور میانگین به زمانی حدود 15 تا 30 دقیقه جهت انعقاد کامل خون نیاز دارد