ترورسیم آبی بحرانی نو در جهان؛ مطالعه موردی: سوریه

تغییرات آب و هوایی بیش از هر عامل دیگری می تواند به طور فزاینده ای امنیت ملی هر کشوری را تهدید مواجه نماید. این دگرگونی در مناطق خشک و نیمه خشک که با کاهش بارش و افزایش دما همراه است چشم انداز مناسبی را همراه نخواهد داشت. جنگ داخلی خانمان سوز سوریه که شعله های آن در ماه مارس 2011 میلادی برافروخته شد ناشی از عوامل پیچیده مذهبی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی بوده است. پژوهش حاضر باهدف نقش تاثیرات آب، خشکسالی و آب و هوا به ارزیابی شرایط جنگ در سوریه پرداخته است. به این منظور از داده های هواشناسی ( 2008-1958 میلادی )، جمعیت ( 2012-1950 میلادی)، دبی ورودی رودخانه های کشور سوریه ( 2010-1937 میلادی)، مرور منابع و اسناد علمی منتشر شده از کشور سوریه به واکاویی بحران حاضر پرداخته شد. نتایج نشان داد، رودهای مرزی مشترک سوریه با کشورهای ترکیه، عراق و اردن مشکلات عدیده را برای این کشور به همراه داشت بطوریکه تنش نخست سوریه بر سر آب با کشور اردن بر سر رودخانه یرموک در اوایل دهه 1990 میلادی بوده است بعدها با بلند پروازی ترکیه در احداث سدها بر سر رودخانه فرات و اجرای طرح آبی عظیم آناتولی بزرگ و آبگیری سد آتاتورک در سال 1990 میلادی و همزمانی کاهش مقدار بارش و دبی ورودی بر پیچیدگی این بحران افزوده است. افزایش 19 میلیونی جمعیت سوریه بین سال های 1950 تا 2012 میلادی، عدم مدیریت صحیح کشور به همراه تنوع پیچیده قومی و مذهبی سوریه و از سوی دیگر و دخالت های صهیونیستی وهابی در مسایل داخلی کشورهای سوریه و عراق باعث شکل گیری جنگ داخلی گسترده ای در سوریه و کشورهای منطقه شده است. پژوهش حاضر ارتباطات پیچیده بین آب و درگیری در سوریه را آشکار ساخته و یکی از راهکارهای برونرفت از این بحران را گفتگوهای مسالمت آمیز با کشورهای همسایه بر سر تقسیم منابع آب و مدیریت حوضه های آبخیز می داند.

کلیدواژه ها:

منابع آبی مشترک ، تغییرات آب و هوایی ، خشکسالی ، تروریسم ، سوریه