تاثیر فضای باز در محیط های آموزشی کودکان

آنچه شخصیت آدمی را شکل میدهد، بی شک متاثراز فضایی میباشد که در آن پرورش یافته است. آنچه میپسندد نشات از آن چیزی میگیرد که در گذشته اش مشاهده نموده و آنچه میداند همانی است که در کودکی و نوجوانی آموخته است. بنابراین، ایجاد محیطی آرام، دوست داشتنی و لذتبخش، موجب جلب توجه وتمایل کودکان برای حضور در محیط آموزشی و ارتقای سلامت روانی آنان میشود. رضایت کاربران از فضای آموزشی باعث رشد و شکوفایی استعدادهای آنها و همچنین بازدهی هرچه بیشتر میشود. چگونگی معماری این فضاها در کنار سایر عوامل آموزشی و پرورشی اثرات قابل توجهی بر فراگیران باقی می گذارد. کیفیت فضای معماری درمحیط های آموزشی، با تأثیر بر شناختهای حسی، فکری و ادراکی، میتواند نقش و عملکردی آموزشی ایفا نماید. بررسی ها نشان میدهد فرایند آموزش در تعامل با فضای باز، به دلیل فضاهای گردهم آورنده، امکان تمرین کار گروهی و مشارکت بیشتر دانش آموزان، انعطاف پذیری و امکان گسترش فضا میتواند در افزایش شوق یادگیری بسیار تأثیرگذار گردد. این پژوهش بر آن است تا بر پایه ی شیوه تحقیق ترکیبی شامل روشهای توصیفی، تحلیلی و در نهایت استدلال منطقی، روند تحولات فضای باز و نیمه باز مدارس ایران و نقش آموزشی آنها را از دریچه تحولات آموزشی مورد توجه و بررسی قرار دهد. روش کلی تحقیق این است که منشأ تحول در ساماندهی ساختار فضایی فضای باز در مدرسه، در مرحله ی نخست به دگرگونی های نظام آموزشی ارجاع داده شود و سپس با بهره گیری از روانشناسی محیط، مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و برداشت میدانی، شبیه سازی به وسیله نرم افزار تخصصی نحو فضا و مقایسه تطبیقی، عملکرد فضای باز در روند آموزش و یادگیری مورد تبیین قرار گیرد. به این منظور، فضای باز 3 مدرسه ی چهارباغ به عنوان شاخصی از مدارس سنتی، دارالفنون به عنوان اولین بنای آموزشی به سبک نوین و البرز به عنوان شاخص تحولات مدارس جدید در ایران، انتخاب و مورد بحث و بررسی قرارمیگیرند. بررسی ها نشان میدهد الگوی مدارس سنتی ایران با توجه به نقش فعال آموزشی برای فضای باز و نیمه باز شکل گرفته است و به عنوان ابزاری آموزشی و در جریان تعلیم مطرح بوده اند و در ارتباط با محله به کانون تعاملات اجتماعی نیز تبدیل شده اند. در حالیکه در اغلب مدارس معاصر و کنونی، آموزش در محیطی بسته و قطعی به نام کلاس صورت میگیرد و با کاهش اهمیت و یا حذف فضای نیمه باز، فضای باز، بدون نقش آموزشی، تنها به منظور گذران اوقات فراغت و نظم بخشی به حرکت دانش آموزان است.

کلیدواژه ها:

فضای آموزشی ، کیفیت معماری ، فضای باز ، انعطاف پذیری فضا ، دگرگونی نظام آموزشی