الگوهای تمدنی و نقش آن در آمایش سرزمین ایران

اگرچه تمدن ها براساس تحول فکری جوامع پایه گذاری و بر پایه ویژگی های زمانی و مکانی می تواند تبلور، گسترش و پایدار بمانند و به عبارتی تمدن ها باید میوه و دستاورد جامع عقول و شیوه تفکر و جهان بینی یک جامعه تلقی گردند ولی در این مجال تأکید بر الگوی تمدنی بیشتر به ساختار و سازمندی حوزه های عملکرد آنها معطوف است. شاید بتوان مکیندر ، ماهان و دو سورسکی را افرادی دانست که ناخواسته به نوعی سه الگوی تمدنی را در حوزه تمدن قارهای، تمدن دریا پایه و هوایی به صورت ضمنی و تلویحی ارائه داده باشند. اکنون می تواند سوال بنیادی برای کشورها و مللی که توسعه خود را در سایه تبلوری مدنی و چهارچوبی تمدنی ترسیم می کنند مطرح باشد و آن اینکه کدام الگو می تواند در دستیابی به اهداف پیشرفت، آنها را بیشتر یاری دهد و در این میان تمدن های به وجود آمده در ایران با سابقه چند هزار ساله و افت و خیزهای زمانی، بیشتر معطوف به کدام الگو بوده و در عصر حاضر تمدن نوین اسلامی بیشتر بر ضرورت کدام الگو و یا الگوها تأکید دارد. این مقاله با روش تحلیل گفتمان تلاش دارد تا به تحلیل زیربنای بنیادین مدنیت دریایی پرداخته وظرفیت های گسترش سواحل ایران که می تواند بخشی از اهداف توسعه و پیشرفت دراز مدت ایران را تحقق بخشد شناسایی نماید. یافته های تحقیق نشان می دهد که: تعامل ساحل و دریا عامل اصلی در شکل گیری و یا احیاء یک مدنیت دریایی به عنوان ضرورت مکمل تمدن قارهای است و پویایی ایران را در صحنه های بین المللی تضمین می کند. رقبای ایران در ساحل جنوبی در حال برپایی مدنیتی دریاپایه و هواپایه هستند و غفلت در این زمینه بحران ها و مناقشات ناخواسته ای را برای ما به وجود خواهد آورد. مزیت سرزمینی ایران در پیوند مدنیت دریاپایه و قاره پایه می تواند به عنوان کنترل کننده عملکرد رقبای دریا پایه منطقه ای تلقی شود.

کلیدواژه ها:

تمدن در یاپایه ، تمدن قاره پایه ، تمدن هوا پایه ، تحلیل گفتمان