بررسی اهمیت برنامه ریزی کاربری اراضی در افزایش تاب آوری جوامع شهری

زمین از دیرباز برای بشر و رفع نیازهای او دارای اهمیت فراوان بوده و امروز نیز این اهمیت را نه تنها حفظ کرده، بلکه به علت گسترش شهرنشینی و توسعه فضاهای ساخته شده، ارزش آن به مراتب بیشتر شده است. از این رو کاربری زمین، یکی از حساس ترین موضوعات در توسعه کالبدی شهرهاست. به طور کلی، یک برنامه و طرح کاربری زمین، تکلیف زمین را از جوانب مختلف در زمینه استفاده از آن، روشن می کند. این موضوع، ضرورت استفاده هدفمند و کنترل شده از زمین را روشن تر نموده و موجب می شود تا ساختار اصلی برنامه ریزی شهرها بر اساس نحوه استفاده از زمین و توسعه آن استوار باشد. از سویی برنامه ریزی تغییرات کاربری زمین، همواره به دلیل تعیین نحوه استفاده از زمین و ساختار فضایی شهرها از یک سو و تعیین ارزش اقتصادی هر قطعه از سوی دیگر، بخشی اساسی در فرایند شناخت و تدوین اسناد برنامه ریزی شهری به شمار آمده است. از طرفی با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و ضرورت توسعه مناطق شهری، چگونگی مقابله با بلایای طبیعی، یکی از نگرانی های مهم جوامع شهری می باشد. ابعاد و اندازه شهرهای امروز چه از نظر جمعیت ساکن و چه از حیث وسعت بی سابقه است. تغییرات عمده ای در ابعاد شهرها، نحوه استفاده از زمین و منابع آن و به دنبال آن اثرات نامطلوب محیطی ناشی از این تغییرات آشکار شده است. بررسی میزان آسیب ها و صدمات ناشی از سوانح در شهرها در بسیاری از موارد نشان داده است درصد بالایی از صدمات به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به وضعیت نامطلوب برنامه ریزی و شناسایی و کاهش خطرات شهری مربوط می شود. بنابراین می توان گفت برنامه ریزی تغییرات کاربری زمین ابزاری کارآمد در دست برنامه ریزان شهری برای حداقل سازی احتمال خطر است. با این حال امکان کنترل و یا پیش بینی دقیق اکثر سوانح وجود ندارد و آن چه امکان پذیر است گام برداشتن در مسیر ساخت شهر های تاب آورتر در مواجهه با یک سانحه است (Moehle et al, 2009). در نتیجه می توان بیان نمود که یکی از پارامترهای مهم و حیاتی در برنامه ریزی کاربری زمین، توجه به موضوع تاب آوری محیط های شهری در برابر مخاطرات است. لذا با توجه به اهمیت و ضرورت مساله، به این موضوع پرداخته شد.