ویژگی های معماری و تزئینات گنبد علویان همدان

شهر همدان بناهای متعددی دارد یکی از بناهای شاخص دوره سلجوقی این شهر گنبد علویان است ساختمان گنبد علویان از نظر طرح های هندسی و کتیبه دارای حروف سفالی و طرح آجرچینی شبیه کار دوران سلجوقی است و از نظر تزئینات گچ بری شبیه دوره مغول است بنا طوری ساخته شده که از هر سمت دیده شود دیوارها تا خط آغاز گنبد باقی مانده ولی خود گنبد از بین رفته و در سال 1317 خورشیدی پوشش سقف وارد شده است نقشه اثر از داخل و خارج مربع شکل بوده این بنا به صورت مکعبی 4 ضلعی ساخته شده و 4 جرز ستون مانند به ارتفاع 9.5 متر با قطری قریب به 2 متر و شبیه برج هایی در 4 گوشه آن را در میان گرفته اند هر یک از برج ها دارای 5 طاق نمای فرورفته مثلثی به ارتفاع 8 متر و عرض 1 متر و عمق نیم متر است که از حیث مقطع جرزها را به صورت نیمی از یک ستاره هشت پر درآورده است در جبهه شمالی بنا طاق نمایی جناغی از نوع 5 و 7 به ارتفاع 10 متر و عرض حدود 5 و نیم متر دیده می شود بر فراز ورودی و درون کادر مستیل شکل گچ بری هایی برجسته لانه زنبوری شامل گل و بوته های درهم پیچیده به شکل زیبایی خودنمایی می کند بر حاشیه خارجی کادر نیز کتیبه ای گچ بری مشتمل بر آیاتی از قران مجید به خط کوفی مشاهده می شود این گنبد به دلایلی چند از جمله ویژگی های منحصر به فرد کالبدی و ظرافت تزئینات استثنایی آن همواره مورد توجه است این مقاله به سابقه تاریخی ساختار معماری تزئینات وابسته به معماری و محراب پرداخته است

کلیدواژه ها:

گنبد علویان ، تزئینات ، معماری ، محراب ، دوره سلجوقی