بررسی برج مقبره های دوره سلجوقی از نظر معماری پهنه شمالغرب ایران

در این مقاله سعی داریم درباره برج مقابر شمال غرب ایران دوره سلجوقی را مورد بررسی و کنکاش قرار می دهیم. در قرآن آیات مشخصی برای تدفین ذکر شده و دفن کردن مرده در خاک به عنوان یکی از اصول مهم شریعت مورد تاکید قرار گرفته است.از سوی دیگر برجسته کردن قبور و ساختن بنا بر روی آن نه تنها توصیه نشده بلکه بنظر می رسد در بسیاری از مذاهب اسلامی نهی نیز شده است.ساختن مقابر حداقل پس از سده دوم هجری در ایران رواج پیدا کرد و مفهوم مردگان با شان بالای مذهبی، در قالب ساختن مقابر باشکوه بر سر گوراولیای مذهبی و گاه شاهان رایج گردید. احداث مقابر در دوره سلجوقیان به عنوان یک بنای مذهبی، مانند سایر ادوار پیشین اسلامی و قبل از اسلام از اهمیت خاصی برخوردار بوده و مقابر و متعددی در حوزه حکومت سلاجقه بنا گردید که امروزه نمایانگر قسمتی از هنر باشکوه آن دوره است، معماری سلجوقیان حاوی ظرافت های تمدن گذشته ایران و تلفیقی از هنر ملت هایی که به تصرف و تسلط قوم غالب یعنی سلاجقه در آمده بودند. مقابرسلجوقی با پلان های متنوعی ساخته شده اند و اغلب با آجرکاری، کاشی کاری و گچبری تزیین گردیده اند. این تحقیق با روش تحلیلی، توصیفی ومقایسه ای و با توجه به اسناد کتابخانه ای به بررسی و معرفی مقابر و آرامگاه های شاخص شمالغرب ایران دوره سلجوقی مثل گنبد سرخ و مدور مراغه، سه گنبد ارومیه، برج قربان همدان و... می پردازیم.

کلیدواژه ها:

تزیینات معماری ، ایستایی بنا ، درون و برون گرایی تزیین ، دوره سلجوقی ، برج مقبره