مطالعه چگونگی و کارکردهای گفت و گو در سیره نبوی بانگاهی به نظریه کنش ارتباطی

گفتوگو که به عنوان ضرورتی گریزناپذیر برای ایجاد تفاهم و رفع اختلافات و رشد اندیشه در زندگی بشری است، موضوع مطالعه مکاتب مختلف فلسفی و گرایشهای مختلف فکری قرار گرفته است. در سنت اسلامی هم همواره گفتوگو به عنوان راهبردی کلیدی در حل منازعات و گسترش همدلی و همزبانی مورد توجه واقع شده است. این پژوهش به منظور شناخت هر چه بیشتر سنت اسلامی در زمینه گفتوگو با مطالعه سیره نبوی در گسترهٔ گفتوگوی میان فردی و گروهی در پی فهم و تحلیل چگونگی و کار کردهای گفتوگو در سیره عملی پیامبر اعظم قلبیه در صدر اسلام با نگاهی به نظریه کنش ارتباطی هابرماس است. مطالعه گفتوگوهای پیامبر نظریهٔ با تکیه بر سیره نگاشت ها ما را به این نتیجه رساند که گفتوگوهای آن حضرت از مشخصه هایی همچون ابرابری در گفتوگو» و «دادن آزادی بیان»، «صبر و حوصله»، «استماع دقیق» برخوردار بوده و کار کردهایی از قبیل (تبلیخا ، ( حفظ همگرایی» (رفع شبهات» داشته است. تحلیل این یافته ها بر اساس نظریه کنش ارتباطی هابرماسی، اشتراکت و قرابت ظاهری بسیار زیاد این دو رویکرد به گفتوگو را، در عین تفاوت در بنیآن های معرفتی می نمایاند. محوریت عقل عرفی و تأکید بر الجماع و حقیقت بین الاذهانی در ایده گفتوگوی هابرماس و محوریت عقل و حیانی و تأکیدبر حقیقت قدسی در رویکرد توحیدی پیامبر اعظم نیایی از جمله این تفاوت های بنیادین است.

کلیدواژه ها:

گفت و گو ، اسلام ، پیامبر اعظم(ص) کنش ارتباطی ، هابرماس