ارزیابی چند معیاره کرانه ساحلی استان مازندران با هدف سنجش درجه حساسیت و تعیین مناطق تحت حفاظت ساحلی

پهنه بندی زیست محیطی مناطق ساحلی کشور، با هدف ارزیابی درجه حساسیت و آسیب پذیری ناحیه ساحلی نسبت به فرآیندهای توسعه اقتصادی – اجتماعی و همچنین گزینش مناطق تحت مدیریت زیست محیطی در طبقات چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. به همین منظور نوار ساحلی استان مازندران با طول تقریبی 462 کیلومتر با استفاده از داده های ماهواره ای سنجنده ETM ماهواره لندست ( 2002 میلادی)و سنجنده PAN ماهواره IRS سال 2004 میلادی مورد بررسی قرار گرفت. به این ترتیب با استفاده از نقشه کاربری و پوشش اراضی استان ونقشه ناهمواری های ساحلی، نقشه تقسیمات کشوری و عملیات کنترل زمینی معیارهای انتخاب مناطق حساس و حفاظت شده ساحلی- دریایی در محیط GIS مورد ارزیابی قرار گرفت. معیارهای تعیین درجه حساسیت زیست محیطی مناطق ساحلی شمال کشور، شامل 14 معیار اصلی و 22 معیار فرعی هستند که به صورت ارزش گذاری عددی از صفر تا 5 عمل می کنند. بدین ترتیب با اطلاعات موجود از تنوع و گونه های مختلف جانوران خشکی زی و آبزی و اهمیت زیست بوم های تالابی منطقه و اجتماعات گیاهی و ارزش های زیست محیطی ملی و بین المللی زیستگاه های ناحیه ساحلی با استفاده از معیارهای برشمرده در ناحیه ساحلی استان مازندران برای 4 درجه حساسیت در 37 ناحیه تفکیک شده(پاره ساحل) بر اساس مرز دهستان های ساحلی، مورد شناسایی قرار گرفت. سپس بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از هر پاره ساحل، نواحی فوق وزن گذاری عددی شدند. بدین ترتیب تالاب میانکاله و خلیج گرگان و آب بند لپو زاغمرز از مناطق با حساسیت بسیار بالا، دهستان سخت سر، تمشکل، کلارستاق غربی، کلارستاق شرقی، خیرودکنار، کجور، کالج، امامزاده عبداله، رودپی شمالی که دربرگیرنده مناطق حفاظت شده البرز مرکزی، اثر طبیعی خشکه داران، پناهگاه حیات وحش فریدونکنارو دشت ناز و آب بندان های سید محله، زرین کلاه و لاریم سرا و جنگل های هیرکانی هستند، مناطق با حساسیت زیاد و دهستان های محدوده محمود آباد، ساحلی، چپکرود و میان دورود بزرگ از حساسیت کم و بقیه نواحی ازحساسیت متوسط تعیین شدند. این ارزیابی درجه حفاظتی پناهگاه حیات وحش میانکاله را منوط به حل معضلات آن همپایه پارک ملی ساحلی – دریایی تشخیص می دهد. سایر مناطق از عنوان حفاظتی مناسب خود برخوردارند. طبق نتایج به دست آمده ظرفیت زیست محیطی جدیدی برای بررسی و معرفی به شبکه مناطق تحت حفاظت کشور در مناطق ساحلی استان مازندران شناسایی نشد. لذا اهتمام مدیریت باید برای افزایش سطح کیفیت مناطق فعلی و ارتقا این مناطق و نظارت بالای زیست محیطی در کانون های بحران و تهدید کننده این مناطق تمرکز یابد. بر آورد میانگین تمام ارزشهای عددی اطلاق شده نیز در مجموع درجه حساسیت سواحل استان مازندران را در حد بالا نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

ناحیه ساحلی ، مناطق حساس دریایی ، استان مازندران ، تا لاب میانکاله ، مدیریت محیط زیست ، ارزیابی چند معیاره