بررسی فقهی و حقوقی علم قاضی در حقوق کیفری ایران

علم قاضی به عنوان یکی از ادله اثبات در فقه امامیه چه در جرایم حق اللهی و چه جرایم حق الناسی مطابق نظر اکثریت فقها مورد شناسایی قرار گرفته است. در حقوق کیفری ایران نیز با پذیرش سیستم «اقناع وجدان قاضی» در ادله اثبات جرایم علم قاضی مقدم بر تمامی ادله گذاشته شد. به عبارت دیگر دلایل قانونی تا زمانی که قاضی بر خلاف آن علم حاصل نکرده حجیت دارند، اما همین که علم به خلاف آن برای قاضی حاصل گردد از درجه اعتبار ساقط خواهند بود. البته علمی معتبر خواهد بود که از طریق متعارف حاصل شده و مستخرج از پرونده بوده و قابل ارزیابی و کنترل توسط مرجع بالاتر (مرجع جدیدنظر) باشد، بنابراین علم حاصل از حواس پنج گانه قاضی نمی تواند مادخذ رای قرار گیرد.