تاثیر مدیریت خاکورزی و آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای در کرمان

کشت دو محصول در یک سال ، به دلیل محدودیت فرصت تهیه بستر بذر برای محصول دوم مستلزم نوعی کاهش عملیات خاکورزی می باشد ، از طرفی به علت محدود بودن منابع آب در مناطق خشک ضرورت برنامه ریزی و استفاده بهینه از آب موجود بسیار ضروری و اجتناب ناپذیر است . تاثیر روش های مختلف خاکورزی تابع شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک ، آب و هوا و .... قرار دارد و برای سود بیشتر ، باید روشهای مختلف خاکورزی در هر منطقه بررسی و بسته به شرایط خاک ، هوا ، گیاه ، میزان مصرف آب ، زمان در اختیار ، ماشین ها و نوع ادوات در دسترس بهترین روش ها انتخاب شود . بدین منظور آزمایشی به صورت بلوک های خرد شده (اسپلیت بلوک) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی کرمان با خاکی دارای بافت شنی لومی اجرا گردید . مدیریت خاکورزی به عنوان تیمار اصلی شامل : خاکورزی مرسوم ، کمی خاکورزی و بی خاکورزی ، و دو روش آبیاری به عنوان تیمار فرعی شامل : آبیاری به روش جوی و پشته ای و آبیاری نواری تیپ ارزیابی شد . بر اساس نتایج حاصل از این بررسی تیمار خاکورزی مرسوم با عملکرد 10/148 تن در هکتار بیشترین و تیمار بی خاکورزی با عملکرد 8/768 تن در هکتار کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند . بین روش های آبیاری تفاوت معنی داری از لحاظ عملکرد دانه مشاهده نشد . هر چند روش آبیاری جوی و پشته ای به مقدار 166 کیلوگرم در هکتار نسبت به روش تیپ برتری عملکرد داشت . در بررسی اثر متقابل روش آبیاری و خاکورزی ، تیمار آبیاری جوی و پشته ای و خاکورزی مرسوم با عملکرد 10/6 تن در هکتار و تیمار آبیاری جوی و پشته ای و بی خاکورزی با عملکرد 8/65 تن در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند . حجم آب مصرفی در روش آبیاری نشتی (جوی و پشته ای) و میکرو (تیپ) به ترتیب 12780 و 7685 متر مکعب محاسبه شد که صرفه جویی 40 درصدی در میزان مصرف آب در روش تیپ را نشان می دهد . بنابراین با توجه به کارایی مصرف آب بیشتر در روش تیپ در مقایسه با روش جوی و پشته ای و صرفه جویی قابل ملاحظه در میزان مصرف آب و همچنین کاهش هزینه عملیات خاکورزی در روش کم خاکورزی ، در شرایط منطقه فوق روش کم خاکورزی با آبیاری تیپ توصیه می شود .

کلیدواژه ها:

آبیاری نواری ، خاکورزی حفاظتی ، آبیاری نشتی ، عملکرد ، کارایی مصرف آب